Het is vandaag de maandag na de derde Groningse fakkeloptocht. Volgens het Dagblad van het Noorden liepen tienduizend mee met de demonstratie #Respectvoorgroningen. Een schreeuw om respect is een uiting van frustratie. Was dit allemaal ook gebeurd, als het gasveld onder Amsterdam had gelegen? Waarom gaat het zo langzaam? Waarom is ruimhartig altijd met de handrem erop? Ik was er bij, net als veel inwoners van de gemeente Eemsdelta.

Een schreeuw om respect is een uiting van frustratie.

Het is vandaag de dag waarop de nieuwe staatssecretaris van Mijnbouw kennismaakt met zijn belangrijkste werkgebied. Vandaag en morgen is hij hier. Hij komt niet met lege handen. Want tijdens het afscheid van Gerard Beukema als burgemeester van Eemsdelta, afgelopen vrijdag, werd bekend dat het kabinet 250 miljoen extra beschikbaar stelt, als aanvulling voor een subsidieregeling die vanaf het begin genoeg voor iedereen had moeten bevatten. Deze keer wel, dus. Maar dat zal niet het laatste zijn dat van Staatssecretaris Vijlbrief wordt gevraagd.

Burgemeester Visser

En vandaag is een bijzondere dag voor Ben Visser. Hij wordt de allereerste kroonbenoemde burgemeester van de gemeente Eemsdelta. Dat maakt deze dag ook speciaal voor Eemsdelta. Maar het is bovendien een bijzondere dag voor de provincie Groningen. Met Bens installatie hebben voor het eerst sinds de gemeentelijke herindelingen van de afgelopen jaren alle - nu tien - Groninger gemeenten een kroonbenoemde burgemeester. Niet elke herindeling ging van een leien dakje. En er is nog veel te doen. Maar het is toch een mooie mijlpaal. Tien kroonbenoemde burgemeesters, in de meeste gevallen in nieuwe gemeenten. Ik ben trots op al die gemeenten die nu hun krachten bundelen om samen sterker te staan dan alleen.

Want wat zoekt een ‘Visser’ uit Urk in het noordoosten van Groningen?

Zo ben ik ook trots op Eemsdelta. Ook hier was de herindeling niet eenvoudig. Maar de laatste jaren hebben de voormalige gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum, hard en gemotiveerd gewerkt om vanaf 1 januari 2021 samen de gemeente Eemsdelta vorm en inhoud te geven. Daarbij zocht de gemeenteraad, volgens de profielschets, een buitengewone burgemeester. Dat Eemsdelta die nu heeft gevonden, is een mooie kroon op het werk van de vertrouwenscommissie. Vanaf nu kan de raad samen met de nieuwe burgemeester ‘full swing’ aan de slag om de kansen van deze prachtige en gevarieerde gemeente te verzilveren.

Ik heb er vertrouwen in dat dat gaat lukken. Vooral omdat zowel de gemeente Eemsdelta als de nieuwe burgemeester lef hebben getoond door voor elkaar te kiezen. Want wat zoekt een ‘Visser’ uit Urk in het noordoosten van Groningen? Met een ChristenUnie-achtergrond in een van oudsher trots rood bolwerk? Waar je met plat Urks niet zo ver komt? En waar aardbevingen diepe sporen hebben achtergelaten in de aarde, de huizen en de harten van de mensen?

Veelbelovend

En wat ziet de gemeente Eemsdelta in een burgemeester die hier niet ‘weg’ komt, die zich in veel dossiers zal moeten inlezen, die de mensen én het ‘Grunnegs’ nog moet leren kennen Het antwoord is duidelijk: Ben Visser uit Urk en de gemeente Eemsdelta zijn als een blok voor elkaar gevallen. De gemeenteraad heeft voluit gekozen voor een jonge, enthousiaste burgemeester, die met een schone lei begint en fris tegen de zaken aankijkt. En de burgemeester heeft met overtuiging gekozen voor deze omgeving, een nieuwe start en het in vervulling laten gaan van zijn jongensdroom om weer burgemeester te worden.

Toch zal het niet vanzelf gaan. Een paar dingen lijken mij van belang

Dat is een veelbelovende uitgangssituatie. En natuurlijk lijken Eemsdelta en Urk, ondanks de verschillen, meer op elkaar dan je op het eerste gezicht denkt. Met uiteraard de haven, het zeezicht, de wijde blik en de ruimte die dat met zich meebrengt. En de eigenzinnigheid die kennelijk bij havensteden hoort. Zeker niet makkelijk. Maar Ben Visser mag dan betrekkelijk jong en nieuw zijn, hij brengt wél een rijke en gevarieerde schat aan bestuurlijke en maatschappelijke ervaring met zich mee, als oud-wethouder, als burgemeester in Scherpenzeel, vanuit het bedrijfsleven en als leraar in het voortgezet onderwijs.

Toch zal het niet vanzelf gaan. Een paar dingen lijken mij van belang:

1. Neem de tijd om aan elkaar te wennen en van elkaar te leren. Heb als inwoners, als raad en als wethouders, geduld als de nieuwe burgemeester niet in één keer alles weet en kan.
2. Gun jezelf als nieuwe burgemeester, Ben, de tijd om je op een natuurlijke manier te verbinden met iedereen die er binnen en buiten de gemeente toe doet.
3. En vooral: wees jezelf. Als gemeente en als burgemeester. Dan leer je elkaar het snelst kennen, weet je wat je aan elkaar hebt en kun je efficiënt en effectief aan het werk.  

Niet: veel belovend

En dat is nodig. Er is veel te doen in Eemsdelta. Waarbij vooral de versterkingsoperatie als gevolg van de aardbevingen heel veel tijd, werk en aandacht zal vragen van de nieuwe burgemeester. Zo’n 60 procent van de aardbevingsproblematiek in Groningen ligt in deze gemeente. Maar ook hier geldt, Ben: wees jezelf en probeer zo snel mogelijk alle belangrijke spelers te leren kennen. Binnen en buiten je gemeente. Van inwoners en raadsleden tot wethouders en ambtenaren. Van je collega-burgemeesters in buurgemeenten tot de provincie, de Nationaal Coördinator Groningen en de nieuwe staatssecretaris, Hans Vijlbrief, die zich specifiek met de versterking en de schadeafhandeling in Groningen gaat bezighouden.

Eén persoonlijke ontboezeming wil ik daarbij meegeven. Denk niet: ik ben nieuw en fris en ik ga die aardbevingsproblematiek wel even oplossen. De eerste termijn van zes jaar voor Ben Visser valt samen met de start van mijn tweede termijn als commissaris van de Koning. Ik kan mij van die beginperiode nog goed herinneren dat ik in mijn enthousiasme dacht: ik ga gewoon keihard aan de slag om de problemen op te lossen en dan lukt het wel.

Als we durven toegeven dat het moeilijk is.

Voor die verleiding wil ik iedereen behoeden. Want het is veel ingewikkelder dan je zou denken. Complexe zaken zijn ook écht complex. Ook inwoners van Eemsdelta denken niet over alles hetzelfde. En alleen meer geld ís niet de oplossing. Het zal pas lukken als we ons echt met elkaar verbinden. Als we durven toegeven dat het moeilijk is. En we ons er tóch samen voor inzetten om de ingewikkelde knopen te ontwarren en vooruitgang te boeken. Dat zijn we verplicht. Aan de inwoners binnen en buiten Eemsdelta die soms de wanhoop nabij zijn.

Ik gun het de inwoners van Loppersum, Appingedam, Delfzijl en al die andere plaatsen. Ik gun het Eemsdelta én Ben Visser dat ze elkaar in hun hart zullen sluiten. Dat ze over een paar jaar zullen zeggen: wat geweldig dat we voor elkaar gekozen hebben en deze buitengewone kans gegrepen hebben. En boven alles gun ik ze dat ze op een gegeven moment kunnen zeggen: de aardbevingen en de nasleep daarvan waren een verschrikkelijke periode. Maar nu is het voorbij en hoeven we alleen nog maar vooruit te kijken naar een prachtige toekomst voor deze gemeente en haar inwoners.

Beste Ben,

Afgelopen vrijdag, bij het afscheid van jouw voorganger Gerard Beukema, haalde ik de roman ‘Vaders en zonen’ van de Russische schrijver Toergenjev aan. Ik vergeleek Gerard met de vader in het boek, die rustig en bedachtzaam zoekt naar overeenstemming en vooruitgang. De verleiding is groot om in jou nu de zoon te zien, die nieuw en fris tegen de samenleving aankijkt, die kiest voor radicale en revolutionaire nieuwe oplossingen. Maar daarmee zou ik je tekort doen.
Ik wens je de wijsheid en de rust van de vader en de kracht van de frisse ideeën van de zoon toe. Dan komt ’t goud, mien jong! Ik wens jou en je gezin een prachtige tijd toe in de gemeente Eemsdelta, ik hoop dat jullie je allemaal snel thuis zullen voelen. Wat begint op 'blue monday', krijgt hopelijk een zonnig vervolg.

Daarna legt de nieuwe burgemeester, zoals de Gemeentewet het voorschrijft, 'ten overstaan van de raad in handen van de commissaris van de Koning' de eed af. Hij zweert dat hij niemand iets heeft gegeven of beloofd om burgemeester te kunnen worden. Dat hij geen geschenken of beloften zal aannemen om als burgemeester iets te doen of te laten. Hij zweert trouw aan de Grondwet en aan de wetten. En zweert dat hij zijn plichten als burgemeester naar eer en geweten zal vervullen.