Maximum laadvermogen. De Statenzaal is mooi vol. Daar ben ik blij mee. Zo nu en dan nodig ik een spreker uit om zijn of haar deskundigheid met ons te delen. Het helpt ons om ons normale werk in een ander perspectief te zien. Groningen met een andere bril. De spreker van vandaag is gewend aan groot en geïnteresseerd publiek. Dus het is mooi dat hij onder zijn gehoor flink wat mensen treft die werken voor de provincie Groningen. Ambtenaren, meestal, maar ook veel nieuwe statenleden.
Dames en heren, Beste Statenleden,
Hartelijk welkom in de Statenzaal. De oudste van het land. Een plek waar al ruim vier eeuwen lang verschillen van mening worden opgelost door te praten. Vier eeuwen lang zochten hier vertegenwoordigers van Stad en Ommelanden naar de beste oplossingen voor Groningen. Ze hadden er zelf uitstekende ideeën over, maar hier moest het tot een gedragen besluit komen. En vier eeuwen lang groeide hier de democratie. Volksvertegenwoordigers kon je de eerste Statenleden nauwelijks noemen. En u bent dat voluit.
Dit is ‘de dag die je wist dat zou komen’. De laatste dag van Provinciale Staten in deze samenstelling. Nieuwe volksvertegenwoordigers staan klaar. We controleerden zonet hun geloofsbrieven. Provinciale Staten hebben 43 leden. 28 daarvan stoppen. Dat is twee van de drie. Die score haalden we nog niet eerder. Ja, in 2007 stopten er 31 statenleden. Maar toen gingen we terug van 55 naar 43 statenleden. Maar daarna, bij de ´normale´ wisselingen in 2011 en 2015, namen de Staten afscheid van 24 en 22 leden.
Het nieuws van vandaag is dat de Partij voor de Dieren overweegt een hertelling van de stemmen aan te vragen. Ik begrijp dat goed. Het is natuurlijk hartstikke zuur wanneer je donderdagmiddag bij de prognose op basis van 100% van de getelde stemmen op twee zetels staat, maar bij de definitieve telling blijkt dat het toch één zetel wordt. En vermoedelijk is het verschil tussen wel en geen restzetel maar enkele tientallen stemmen groot.
Gisteravond stond er ook een lijsttrekkersdebat op het programma. Maar dat wilden we niet laten doorgaan. Dat zou ongepast zijn, in het licht van de gebeurtenissen in Utrecht. Politieke partijen maakten bekend dat ze hun campagne hadden stilgelegd. En wij besloten dat het verkiezingsdebat gisteravond niet zou doorgaan. Ondertussen ging RTV Noord door met opbouwen en repeteren. Want misschien zou voor vanavond een ander besluit worden genomen.
Het is precies vier jaar geleden. We woonden in Utrecht en ik was niet zo erg bezig met de Statenverkiezingen. Ik wist heus wel dat ze er waren. Er stond een groot verkiezingsbord vlakbij ons huis. Maar ik dacht er niet dagelijks aan, zoals nu. De gemeente liet de stempassen en de kieslijst bezorgen. En ik vouwde de kieslijst open.
Wat voelde ik me dom toen ik mezelf erop betrapte dat ik zocht naar de lijsttrekkers voor de Eerste Kamer. Ik wist heus wel hoe het zat: de Eerste Kamer wordt indirect gekozen door alle Nederlandse Statenleden. Maar de landelijke media brachten alleen de ‘lijsttrekkers’ voor de Eerste Kamer in beeld. En ik was de provincie vergeten.
1990. Ik was bijna afgestudeerd en werd lid van de gemeenteraad van Groningen. Het zorgde meteen voor een flinke studievertraging. Maar die kwam ook nog door iets anders. Ik had in die tijd mijn eerste computer – zo’n langzame met een monitor die alleen groene pixels had. En daarop speelde ik eenvoudige computerspelletjes. Driedimensionaal Tetris was mijn favoriet. En ‘Simcity’, een simulatiespel waarin je je eigen stad bouwde, wegen en electriciteit aanlegde, en bestuurde. Het liep meestal slecht af: de stad ging failliet, de maffia nam het over of een ‘angry mob’ onder aanvoering van je moeder kwam je uit het stadhuis halen.
De feestelijke bijeenkomst over de Wunderline, vanmiddag in Winschoten, had alle trekken van een Duits-Nederlands samenwerkingsproject. Meer dan tien Duitse en Nederlandse en zelfs Europese autoriteiten spraken tot ons in speeches, videoboodschappen en in interviews, de laatste verzorgd door dagvoorzitter Margriet Brandsma. Er waren een Nederlandse en een Duitse staatssecretaris. En verder een onafzienbare rij burgemeesters en andere autoriteiten. Dat werd dringen bij het groepsportret. En toen we allemaal op het podium stonden, was de zaal eerlijk gezegd ook half leeg.
Herman Gorter schreef ‘Mei’, met de regel ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’. Lente was het niet, maar toch moest ik er aan denken toen ik op 2 januari door de grote nieuwe gemeente Het Hogeland reed, om daar een nieuwe (waarnemend) burgemeester te installeren. Er klinkt een nieuw geluid in de raadszaal, die trouwens ook ruikt naar verf en nieuwe vloerbedekking.
