Diezelfde week ging ik op bezoek bij inwoners van Garrelsweer. Ik hoorde hun verhalen. Niet eens zozeer over de klap. Vooral over hun lange gevecht met de instituties die toch bedoeld waren om hen te helpen.

Ja, de gasprijs is hoog. Maar de prijs die Groningers ervoor betalen is onacceptabel.

De dag na de klap opende ik de vergadering van Provinciale Staten met een korte reflectie op de dreun. Ik zei dat de klap bewees wat we al wisten. Dat aardbevingen nog geen geschiedenis zijn. Dat bewezen de vele kleine aardbevingen in de afgelopen tijd ook. De vorige maand waren het zeven in drie weken. De snelle afbouw van de gaswinning biedt helaas geen garantie dat zware aardbevingen uitblijven.

De klap bij Garrelsweer herinnert heel Nederland aan twee dingen. De eerste is dat gaswinning in Groningen een doodlopende weg is. Zo snel mogelijk stoppen. Ja, de gasprijs is hoog. Maar de prijs die Groningers ervoor betalen is onacceptabel. Elke kuub die we er uit halen, veroorzaakt een extra risico.

Wij zullen het kabinet houden aan de gemaakte afspraken. Zo snel mogelijk terug naar nul. Gas uit Groningen is geschiedenis.

De tweede is, dat versterking en schadeafhandeling nog steeds niet goed zijn. Negen jaar na de klap bij Huizinge. Het is vaak langzaam. Het is vaak onbegrijpelijk. En veel mensen ervaren de uitkomst van het proces als oneerlijk. Het woord ‘ruimhartig’ is al vaak gevallen, maar in de praktijk heersen strakke normen en protocollen.

Bijna wekelijks ontstaat nieuwe schade. Dag in dag uit zitten duizenden mensen in onzekerheid over schade en versterking van hun huis. Niemand wil voor de veiligheid van zijn huis afhankelijk zijn van instanties waar je eindeloos op moet wachten.

Ga mensen helpen. Vertel je uitvoerders dat dát is wat ze vooral moeten doen.

Gasellende is onrecht. Na ruim 400 miljard aan aardgasbaten voor de Nederlandse staat, is een royale afhandeling een erezaak. Ga mensen helpen. Vertel je uitvoerders dat dát is wat ze vooral moeten doen. Geef ze ruimte, geef ze voldoende geld, voldoende mandaat. Maak een einde aan de bureaucratie. Niet de regelingen. Niet de budgetten. Niet de rechtmatigheid staat centraal. Onze inwoners. Zij moeten verder met hun leven!

Aan tafel

Maar eerlijk gezegd, nog voordat de aarde schudde, had ik die laatste oproep al gedaan. Anderhalve week eerder, bij het bezoek van de informateurs en de onderhandelaars aan Groningen. Mondeling en voor de zekerheid ook schriftelijk. En daarna in de media, onder andere bij Buitenhof. De klap bij Garrelsweer veranderde in dat opzicht weinig: de behoefte in Groningen blijft dezelfde.

We kregen de gelegenheid daar aandacht voor te vragen. Want de formatie kwam naar ons toe deze maand. In ieder geval letterlijk. Johan Remkes, oud-gedeputeerde van Groningen, vond het nodig dat de informatie ook in Groningen plaats zou vinden. Ik kon dat alleen maar met hem eens zijn.

Als je werkt aan een beter Nederland vanuit ons huis, dan mag dat aan de teksten ook zichtbaar zijn.

Hoewel het provinciebestuur de GS-kamer van de provincie Groningen natuurlijk al vier eeuwen lang beschouwt als het centrum van de macht (de Statenzaal daaronder is gek genoeg een nog hogere macht), is het nog niet eerder voorgekomen dat er aan de GS-tafel een kabinet werd geformeerd. Op 4 en 5 november namen de beide formateurs Johan Remkes en Wout Koolmees met hun kleine staf bezit van de GS-kamer en een paar andere vertrekken.

Ze spraken er met de fractievoorzitters Rutte, Kaag, Segers en Hoekstra en hun secondanten over allerlei onderwerpen die een plek moeten krijgen in het akkoord van een nieuw kabinet. We waren gastvrij. We boden een inspirerende omgeving. En we gaven een paar suggesties voor een regeerakkoord waarin ook Groningen aan zijn trekken komt. Als je werkt aan een beter Nederland vanuit ons huis, dan mag dat aan de teksten ook zichtbaar zijn.

Hoofdpijndossier

Natuurlijk: de aanleiding voor het tweedaagse bezoek is twijfelachtig. Nog altijd is het bevingsdossier Groningen een hoofdpijndossier. Nog altijd verkeren onze inwoners in onzekerheid hoe lang hun woning nog onveilig is, omdat ze niet weten wanneer de aannemer hun huis gaat versterken. En nog altijd zijn er aardbevingen die voor nieuwe schade aan woningen zorgt.

om eindelijk korte metten te maken met alle problemen

En dus sprak het Haagse gezelschap met inwoners, met regionale bestuurders en met organisaties zoals het Staattoezicht op de Mijnen om te horen wat er wel en niet kan en moet om eindelijk korte metten te maken met alle problemen. Die gesprekken waren in de stafkamer, waar een aantal inwoners de fractievoorzitters van CDA, VVD, CU en D66 hun ervaringen vertelden en ook suggesties deden om het straks anders aan te pakken.

Regeerakkoord

Zelf was ik bij het groepje regionale bestuurders om over de bevingen, de schade-afhandeling en de versterking te praten. En eerder mocht ik iedereen welkom heten. Een prachtige kans om direct maar te vertellen welke zaken de provincie graag in het regeerakkoord wil zien over 'Groningen'. Niet alleen over de gevolgen van de gaswinning, en hoe die op te lossen. Maar ook over kansen voor de inwoners van Groningen. Over banen, woningen en de snelle spoorverbinding.

Heel Nederland wacht al lang op de geboorte van een tekst. Op een bordesscene. Op een missionair kabinet
Succes is niet gegarandeerd. Het Haagse bezoek was met Sinterklaas al weer een maand geleden. Vol verwachting klopt ons hart? Heel Nederland wacht al lang op de geboorte van een tekst. Op een bordesscene. Op een missionair kabinet dat beslissingen durft te nemen, na de afronding van de langste formatie in de Nederlandse geschiedenis.

Ik kijk daar ook naar uit, maar wel in de wetenschap dat het regeerakkoord volgens insiders een korte en bondige tekst wordt. Een tekst die later moet worden uitgewerkt door de nog te benoemen ministers. 'Croma-management' noemen ze dat. 'Je moet er even bijblijven voor het beste resultaat.' Dus ook voor de nieuwe bewindspersonen schenk ik graag koffie. Of ik kom op bezoek om uit te leggen hoe wij de zaken graag zien. Wij blijven graag een beetje in de buurt.

Ter Apel blijft kwetsbaar

Ik bezocht halverwege de maand het aanmeldcentrum in Ter Apel. Asielzoekers in Nederland komen binnen in het enige aanmeldcentrum dat ons land kent. Ter Apel. En als ze nergens anders terecht kunnen, gaan ze nergens anders heen.

Dat is al maanden aan de hand en het leidde in de afgelopen tijd tot een permanente overbezetting van Ter Apel. Mensen die moeten slapen in overvolle tenten, in kantoren en op stoelen. De sanitaire voorzieningen zijn niet toereikend. En besmettelijke ziekten liggen op de loer. Ik ging er heen. Ik weet nu hoe het er uit ziet. Hoe het voelt. Hoe het klinkt. Hoe het ruikt. Ik raakte onder de indruk van de verhalen van COA medewerkers die elke dag improviseren om het nog min of meer draaglijk te houden. Maar die hun werk ervaren als vechten tegen de bierkaai.

Maar tot nu toe zijn we ondanks energieke teksten nog te weinig opgeschoten.

Er is voortdurend een crisisachtig overleg met de Minister van BZK en de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. De commissarissen van de Koning doen hun best aan hun provinciale regietafels. Maar tot nu toe zijn we ondanks energieke teksten nog te weinig opgeschoten. Er is nog steeds onvoldoende capaciteit in de opvang en in de verwerking om aan deze gevaarlijke, permanente overbelasting een einde te maken. En dat moet nu echt snel veranderen.

Weblogs

• 4 november: De formatie komt naar ons toe deze dagen
• 5 november: Nienke Homan stopt als gedeputeerde
• 5 november: Een Groningse blik op Nederland
• 11 november: Ria Horenga volgt haar hart
• 13 november: GRN!

Afspraken in november

• 3 november: Statendag, provinciehuis
• 4 november: Ontvangst informateurs Remkes en Koolmees en de onderhandelaars voor een nieuw kabinet, provinciehuis
• 5 november: Ontvangst informateurs en onderhandelaars regeerakkoord, persconferentie over vertrek gedeputeerde Homan
• 7 november: Gesprek tv-programma Buitenhof, Amsterdam
• 8 november: Tweedaags bezoek van het college van GS aan Emden
• 10 november: Voorzitten Provinciale Staten
• 12 november: Werkbezoek aan AZC Ter Apel
• 13 november: Opening festival GRN, Hoogezand
• 16 november: Voorzitten regiegroep SNN
• 17 november: Voorzitten Provinciale Staten
• 18 november: Nadere kennismaking met aankomend burgemeester Ben Visser, gemeente Eemsdelta, uitreiking Groninger Onderneming Prijs, Groningen
• 19 november: Aanwezig bij Van der Leeuw-lezing, Groningen
• 22 november: Kring van commissarissen van de Koning, digitaal, overleg met de Minister van BZK en de Staatssecretaris van Justitie
• 24 november: Bezoek bij De Verbinding BV, finalist van de Groninger Ondernemingsprijs 2021, bezoek aan Garrelsweer
• 25 november: Bestuurlijk Overleg Verstedelijking, digitaal
• 26 november: Werkbezoek Klimaattuin bij Building, Zernikecomplex, Groningen, voorzitten Het Noordelijk Convent (ontmoeting van noordelijke bestuurders met noordelijke parlementariërs, digitaal)
• 29 november: Voorzitten Provinciale Regietafel Vluchtelingen