Niet deskundig dus. Gelukkig biedt het internet een schat aan kennis. Zo ontdekte ik een prachtige website die hoogspanningsnet.com heet. Een site voor vakmensen en liefhebbers. Ik zie de ogen oplichten in de zaal. Sommige zo vrolijk dat ik ze ervan verdenk dat ze er bijdragen aan leveren. Deskundigen dus. En die site bevat de volgende tekst:

Hoogspanningslijnen van 380 kilovolt (kV) zijn de zwaarste en grootste hoogspanningslijnen die we in Nederland en België hebben. Het zijn torenhoge masten met gebundelde kabels die vanaf enige afstand hun plek in het landschap opeisen. Verbindingen van deze spanning hebben over het algemeen een grote lengte en een indrukwekkende transportcapaciteit die vrijwel altijd meer dan 1000 tot zelfs over 2500 MVA bedraagt.

Megavoltampère, ik had het kunnen weten…

Ik moest natuurlijk even opzoeken wat dat dan was: MVA. Maar ik weet het nu, net als de meeste gasten bij de opening. Megavoltampère, ik had het kunnen weten… De tekst van de website bewijst dat we vandaag spreken over een technisch hoogstandje. Het is razend knap, qua techniek èn logistiek, wat TenneT met diverse onderaannemers heeft gerealiseerd. Zo complex en toch goed gedaan. Veel complexe projecten raken in de problemen doordat samenwerkende partijen zo dicht mogelijk langs elkaar heen werken. Deze niet. De stroomsnelweg die jaren van noeste planning vergde en zoveel technisch vernuft, is een prestatie van formaat. En het is van een groot belang voor de energievoorziening in Nederland dat de energie terecht kan komen waar ze nodig is. Dat is reden genoeg voor een officieel en vrolijk moment. Reden ook voor professionele trots in deze warme tent.

Het ongemak

De tekst op de website doet geen enkele poging om één tamelijk zichtbaar feit te verstoppen. Het zou ook niet lukken. Want het is er te opvallend voor. Het gaat hier over torenhoge masten met gebundelde kabels, 'die vanaf enige afstand hun plek in het landschap opeisen.'

En dat is het ongemak van vandaag. We willen allemaal van het aardgas af en gelukkig gebeurt dat ook. We hebben goede redenen om fossiele brandstoffen te vervangen door duurzame. En ook dat zal gebeuren. Maar we houden van het Groninger landschap. En die hoge masten in ons prachtige Hoogeland zijn, om het onderkoeld te zeggen, geen aanwinst voor het landschap. Dat vinden veel mensen buiten deze tent, tenminste.

nadat ons was verteld dat ondergronds geen optie is.

Natuurorganisaties en omwonenden maakten er indertijd een punt van. En met een groot gevoel voor het algemeen belang hebben politiek bestuurders indertijd de knoop doorgehakt. Ook in het college van GS, nadat ons was verteld dat ondergronds geen optie is. En na onderhandelingen, want er kwam een compensatiebedrag om te investeren in het landschap.

Maar toch...

Ook als je weet dat er nu ook masten staan op zo ongeveer dit traject. Ook als je bedenkt dat we de hoeveelheid elektriciteit die nu door deze 380 kV-kabels komt, onmogelijk aan dat soort masten kan hangen. Ook als je dus weet dat we deze 380 kV heel hard nodig hebben. En als je verder bedenkt dat we nog nooit in de geschiedenis in de energiebehoefte konden voorzien zonder dat dat effect had op het landschap... 

Landschapspijn

Ook als je dit allemaal weet, neemt dat de landschapspijn niet weg. En ik denk dat we toch allemaal diep in ons hart vinden: dit moet de volgende keer anders. En sinds deze week vinden we dat niet alleen diep in ons hart. Het staat ook zwart-op-wit in het hoofdlijnenakkoord op basis waarvan de nieuwe coalitie sinds deze week het college van GS ondersteunt.

Ik wil dit feestje absoluut niet bederven.

Ik lees de feestgangers voor uit andermans werk: 'Voor nieuwe bovengrondse leidingen en grote windturbines, die ons landschap verder verrommelen, is geen plek.' En verderop staat: 'Wij zetten in op de aanleg van voldoende kabels en leidingen, zonder verdere aantasting van het Groningse landschap.' 

Ik zie sommige aanwezigen kijken met een blik van: 'en wie verpest het weer?' En natuurlijk wil ik dit feestje niet bederven. Maar de kans is groot dat de provincie hierop gaat sturen. Zoals ze ook wil kijken naar de manier waarop de omgeving bij nieuwe projecten wordt betrokken. Naar het draagvlak. Naar hoe de Groningse samenleving wordt betrokken bij de stappen die horen bij de energietransitie. Dat is trouwens niet alleen een taak van bedrijven als TenneT. Maar natuurlijk ook van ons zelf, bestuurders in Groningen. En van het Rijk.

Innovaties

Net als in de landbouw, moeten we het ook in de energietransitie hebben van innovaties. Innovaties waarvan we de richting wel kennen. Maar het precieze hoe en wat nog niet. Dat betekent volgens mij, dat we open moeten staan voor alternatieven. Nu nog gebruiken we wisselstroom om elektriciteit van A naar B te krijgen. Ik heb me laten vertellen dat gelijkstroom makkelijker onder de grond is te stoppen. Dan wordt een interessante vraag waarom we dat niet doen.

we hebben allemaal de verantwoordelijkheid

Misschien zijn er ook andere mogelijkheden. Mogelijkheden die we nu nog niet kennen. Mogelijkheden om energie op de plek te krijgen waar ze nodig is, zonder een verrommelend landschap. En zoals gezegd, we hebben allemaal de verantwoordelijkheid om iedereen in dit verhaal mee te nemen. Want ja, wij willen de energietransitie. Omdat het goed is voor ons klimaat. Omdat het werk oplevert. Omdat we dan in zowel Stad als Ommeland met plezier kunnen blijven wonen en werken.

Draagvlak

Draagvlak is dus een must. Niet alleen voor bestuurders van gemeenten en de provincie. Of voor het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Maar ook voor bedrijven als TenneT en anderen. Laten we die zoektocht samen doen. Juist in Groningen hebben we meegemaakt - en maken we nog steeds mee - dat geld verdienen met energie soms een hoge prijs heeft. Voor inwoners, voor het landschap, voor ons cultureel erfgoed. 'Not in my backjard', kortweg 'NIMBY', is een term waarmee bestuurders al te makkelijk bezwaren van omwonenden terzijde kunnen schuiven. De uitdaging vanaf vandaag is PLIMBY - 'please in my backjard'. Hoe krijgen we dat voor elkaar?

die andere ambitie: 'Ain pronkjewail in golden raand'.

Overdreven? Ik denk van niet. Alle beslissers zijn zelf ook inwoner. We beleven allemaal hopelijk plezier aan onze woonomgeving. Daarom vind ik dat ik deze oproep ook goed kan doen. Want we willen allemaal voor onze eigen achtertuin hetzelfde.

Ik feliciteer TenneT van harte met een technisch huzarenstukje. Ik feliciteer heel Nederland met het plezier dat het heeft van een robuuste energievoorziening. Het is opnieuw bewezen. Groningen geeft energie. Laten we dat verbinden met die andere ambitie: 'Ain pronkjewail in golden raand'. Groningen blijft prachtig.

Bram Gaastra met het boek met zijn foto's. Hij poseert geduldig, samen met zijn ouders, Manon van Beek en mij.