Vandaag was de uitzwaaibijeenkomst voor waarnemend burgemeester Mirjam van 't Veld. Temidden van een mooie deelverzameling van binnenlands bestuur, afdeling Groningen, stond het Stadhuis stil bij haar vertrek. En bij de betekenisvolle acht maanden die daaraan vooraf gingen. Ik begon mijn toespraakje met een citaat. En het kan maar zo dat dit citaat Mirjam van 't Veld bekend voorkomt. Ik citeer namelijk uit haar eigen werk. En wel uit het boek ‘En dan ben je burgemeester’, dat Mirjam ooit schreef, samen met bestuurskundige Theo Camps. Ze deelde daarin haar ervaringen als beginnend burgemeester in Maarssen. Zodat anderen daarvan konden leren. 

Dat Mirjam begon in Maarssen, is lang geleden. Maar wat je in het boek zegt over het burgemeesterschap, gold ook toen ze vorig jaar oktober waarnemer werd in Groningen. 

eindelijk - de eerste vrouwelijke burgemeester van Groningen

Het vertrek van Mirjams voorganger kwam sneller en ingewikkelder dan verwacht. We hadden op korte termijn iemand nodig die weet hoe je dat doet, burgemeester zijn. Die meteen aan de bak kon. En die ontspanning kon brengen. 

Mirjam bleek de juiste vrouw op de juiste plaats. Waarbij ik graag het woord ‘vrouw’ benadruk. Ik ben er trots op dat ik met haar – eindelijk - de eerste vrouwelijke burgemeester van Groningen mocht benoemen. En dat er met Roelien Kamminga meteen sprake is van een trend! 

• En dan ben je burgemeester

Weinig tijd

Dat Mirjam burgemeester was vanaf de eerste minuut, is voor haar bijna een gewoonte. Als waarnemer heb je doorgaans geen tijd om je in te werken. Je moet meteen leveren. Dat kostte Mirjam in Groningen weinig moeite. Met haar nuchtere en ontwapenende persoonlijkheid nam ze mensen snel voor zich in. Mirjam kan héél hard lachen, dat helpt. Maar wat vooral helpt, is dat ze vriendelijkheid paart aan de stevigheid die nodig is om een stad te besturen. Een zeldzame combinatie, maar Mirjam heeft die in huis. 

Waarnemers hebben weinig tijd. En Mirjam toonde vanaf het begin leiderschap. Door zich overal in de stad te laten zien. Door zich glashelder uit te spreken over gevoelige onderwerpen, zoals een landelijk vuurwerkverbod en normering van drugsgebruik. Door zich te scharen achter het pleidooi van haar Amsterdamse collega Femke Halsema om het dodelijke geweld in Gaza te stoppen. 

Dat vond je gezellig, maar niet erg efficiënt.

Het mooie van een waarnemer 'van buiten' is dat die ons met een frisse blik een spiegel kan voorhouden. Zo wees Mirjam ons erop dat we het in Noord-Nederland bestuurlijk héél druk hebben. Ze rende zich rot van het ene overleg naar het andere. Waarbij ze tot haar verbazing voortdurend dezelfde mensen tegenkwam. Ander circus, zelfde clowns. Dat vond ze natuurlijk gezellig. Leuke mensen en zo... Maar het was niet erg efficiënt. Mirjam heeft ons dan ook beslist een handje geholpen onze overleggen te stroomlijnen, onder andere als trekker van de economische agenda van het programma Nij Begun. Daar kunnen wij mooi op voortbouwen. 

Beste Mirjam,

Jij zet graag stappen vooruit. Dat is maar goed ook. Want die éne stap die je in Groningen achteruitzette, is je niet goed bekomen. Omdat ik er zo dicht bij stond, beweren kwade tongen (die teveel House of Cards hebben gekeken) dat ik jou tijdens Eurosonic Noorderslag van het podium in de Stadsschouwburg duwde. Ik ontken alles. Maar ik zag het wel gebeuren. Een rotsmak! Wat een ongelooflijke pech, dat je zó onfortuinlijk terechtkwam. 

De impact was groot, je kon een aantal weken niet werken. En een zware hersenschudding werkt lang na. Maar toen ik je - half grappend, maar humor is de hoogste vorm van ernst - of ik voor de waarnemer een waarnemer moest benoemen, was er geen haar op je hoofd die daaraan dacht. Toch heb je veel naweeën ondervonden van je val. Waardoor je waarschijnlijk een rustigere burgemeester was, dan je wilde. 

Eens een Groninger, altijd een Groninger, weet ik uit ervaring

Zelfs met die ‘handicap’ – want dat was het toch voor je – was je een kundige en betrokken burgemeester van Groningen. Je zette je in om de stad sterker en veiliger te maken. Dat deed je ontspannen en vrolijk. En met oog voor politiek, bestuur én inwoners. Je was burgemeester vanaf de eerste minuut. Je pakte meteen je rol, nam de juiste beslissingen en deed de goede dingen. Geheel volgens het boekje dat je zelf schreef. Het was een feestje, zei je in je afscheidsinterviews. Maar we weten allemaal dat je vaak zelf de slingers moet ophangen. En dat deed je. 

Nu draag je de stad over aan je opvolger. Want het lot van een waarnemer is dat je snel komt, maar ook snel gaat. Voor iemand die goed is in waarnemen, ben je níet zo goed in loslaten, heb je wel eens gezegd. Nou, maak je borst dan maar nat. Eens een Groninger, altijd een Groninger, weet ik uit ervaring. Wat ga je ze missen: d’Olle Grieze, de Grote Markt en het Hoge der A. En natuurlijk de aaierbal en al die leuke Stadjers. Graag tot gauw dus.

Hopelijk houdt Groningen een warm plekje in je hart als er weer nieuwe uitdagingen op je pad komen. Veel dank voor wat je voor Stad en Ommeland hebt betekend. ’t Kon minder, zeggen we dan hier. En: beste mor weer! 

• Waarnemend burgemeester Mirjam van 't Veld wil meer mét dan óver Groningers praten, op rtvnoord.nl