Met een oorlog in de achtertuin. Met een verdwijnend gevoel van zekerheid. Met messcherpe verhoudingen binnen en buiten het land. En polarisatie die onze provincie natuurlijk niet voorbijgaat. En in eigen huis: met de stroeve vorming van een nieuwe coalitie. Zou ‘Kop d’r veur’ niet een passendere nieuwjaarswens zijn? Of ‘ain wille, vast as stoal’?

• Gronings volkslied, op wikipedia.org

Dat een compromis niet wijst op slappe knieën

Om met dat laatste te beginnen: het is vandaag Driekoningen, maar de drie formateurs zijn zaterdag al begonnen. Ze brengen geen geschenken mee, maar ze weten dat hun succes afhangt van wat anderen komen brengen. Ik hoop op de ‘wille vast as stoal’. 

En begrijp me goed. Ik bedoel niet de vastberadenheid om nooit met de ogen te knipperen. Of om het onderste uit de kan te halen. Maar de vaste wil om er met elkaar uit te komen. Vanuit de overtuiging dat dat kan én moet in een land dat bestaat uit minderheden. Dat een compromis niet wijst op slappe knieën, maar op de bereidheid serieus naar elkaar te luisteren. In de politiek én in de samenleving. Ik wens hen en ons toe dat ze daar snel in zullen slagen. 

Nij begun

Welkom in het provinciehuis, op wat voor velen van ons de eerste echte werkdag is van het nieuwe jaar. In het democratische hart van ons huis, waar we de bankjes weg hebben gehaald om ruimte te bieden om elkaar te ontmoeten. Ik ben blij dat we elkaar treffen, want we kunnen samen veel doen. 

De start van een nieuw jaar is per definitie een Nij Begun. Anderhalf jaar geleden presenteerde het kabinet het antwoord op de ereschuld aan Groningen onder dezelfde titel. We hadden zorgen, omdat de ambities van het kabinet groter leken te zijn dan het budget. We hebben zorgen over de macht der gewoonte in de Haagse beslissingen. Je wilt een oplossing en je krijgt een regeling. Waaruit blijkt dat Den Haag in Groningen iets recht wil zetten? Hoeveel milder, menselijker en makkelijker wordt het nou echt voor onze inwoners? Hoeveel energie zit er nog in het streven alle huizen in het aardbevingsgebied op niveau te krijgen? Hoeveel prioriteit krijgt de voor ons noodzakelijke infrastructuur als het aankomt op kiezen? En bevat de wet die nu bij de Raad van State ligt, weidse intenties of harde beloften? 

Een uitweg te bieden uit het moeras

Ja, er valt vast nog veel te doen in Den Haag. Maar we weten al lang: ‘haail en zegen’ komen niet uit Den Haag. Die zijn sterk afhankelijk van onze eigen inzet. Ons vermogen om kansen te benutten. We hebben nú de kans om voor de volgende generatie een andere start te maken. Om een patroon van kwetsbaarheid te doorbreken. Een uitweg te bieden uit het moeras van laaggeletterdheid, niet-afgemaakte opleidingen en kwetsbaarheid. Het is aan ons om de toekomst van onze kinderen een beetje mooier te maken. En die van ons ook, als het even kan.

We hebben de richting te pakken. Inspirerend vind ik het programma “Tijd voor toekomst”. Basisscholen in tien gemeenten bieden hun kinderen een verrijkte schooldag. En daarmee waarschijnlijk betere kansen in hun leven. Een betere toekomst? We doen het al!

• Ons nij begun maken we samen, op nijbegun.nl
• Tijd voor Toekomst investeert in de jeugd van de Provincie Groningen, op tijdvoortoekomst.nl

80 jaar vrijheid

Welkom in het provinciehuis. Waar we het atrium gereed hebben gemaakt om u iets te laten zien. U ziet zo meteen een fragment uit de voorstelling ‘Op zoek naar Josef Cohen’, naar een verhaal van Beno Hofman. Het stuk gaat over het leven van de Groninger schrijver en bibliothecaris Josef Cohen. Over wat hij meemaakte voor, tijdens en na de oorlog. En over hoe onverschillig we na de oorlog waren voor wat de Nederlandse joden was aangedaan.

We ervaren steeds opnieuw hoezeer onze toekomst is verbonden met onze vrijheid. Dit jaar herdenken we 80 jaar vrijheid. Zo’n mensenleven-lange periode van vrede en welvaart is bijzonder in onze geschiedenis en in de wereld. En veel mensen hebben voor onze vrijheid een hoge prijs betaald. We zijn het aan hen, aan onszelf en aan de Groningers van de toekomst verplicht om het nieuwe jaar te beginnen met de hoop dat we de dragers van vooruitgang en beschaving kunnen zijn. 

Niet omdat we naïef zijn

Een betere toekomst maken we samen. Om die reden heb ik zelfs mijn jaarverslag de knap onwaarschijnlijke titel ‘toekomst’ gegeven. Onwaarschijnlijk, want jaarverslagen kijken vooral terug. U krijgt het mee als u straks weer weggaat. Matthé ten Wolde en Phebe Bakker hebben prachtig werk geleverd met de redactie en de vormgeving. 

Hoopvol

Ik wens ons toe dat we hoopvol de toekomst tegemoet gaan. Niet omdat we naïef zijn. Niet omdat we niet weten dat de toekomst ingewikkeld is. Maar omdat we weten dat onze houding een wereld van verschil maakt wanneer we werken aan een betere toekomst. 

Steeds opnieuw begint de toekomst met wat we er zelf aan doen. Hoe we ‘haail en zegen’ zijn voor elkaar. Ook als dat moeite kost. Het vraagt om leiderschap dat luistert, dat inspireert, dat verbindt en dat toekomstgericht is.

We kunnen er vandaag nog mee aan de slag. Laat 2025 het jaar zijn waarin Groningen niet alleen droomt van een betere toekomst, maar waarin we ervaren dat we die samen verwezenlijken.

Ik wens ons alleen al daarom veul haail en zegen.