Want volgens de Kamer van Koophandel is hij in 1985 ingeschreven als bestuurslid. Maar betrouwbare bronnen vertellen dat hij vijf jaar eerder al meedraaide in het bestuur. Dat hij begon waarschijnlijk al voor 1980. Hard bewijs hebben we er niet voor gevonden. Maar ook zonder dat bewijs denk ik dat we nog maar zelden meemaken dat iemand zo lang lid is van een bestuur. 

Want hij vond zichzelf nog veel te jong.

Een bestuur bovendien, dat al een paar keer aan hem trok toen Harm Eiso nog Statenlid was namens de VVD. Dat deed hij trouwens ook niet voor eventjes. Harm Eiso was acht jaar, twee perioden, lid van het provinciaal bestuur. Maar de vraag om bij ''ons'' fonds te komen, sloeg hij in die tijd af. Want hij vond zichzelf nog veel te jong. Pas aan het eind van zijn tweede periode hapte hij toe, toen toenmalig griffier Popke Bakker (tevens secretaris van de fondsen) hem weer een keer vroeg.

Vochtige ogen

Wie een beeld wil krijgen van Harm Eiso, moet even een filmpje bekijken van 10 jaar geleden. Ik heb nog nooit iemand zo teder zien praten over suikerbieten. Met een stralende blik en een bijna verliefde glimlach vertelt Harm Eiso daar met hoeveel zorg hij zijn bieten omringt. "We zijn altijd bezig om in het voorjaar een mooi zaaibed te maken voor de bieten. En die worden dan gezaaid. En dan gaan ze groeien." En met een verliefde lach praat hij over "een mooi gewas dat je ook mooi vindt". En hij beschrijft hoe de bieten in de herfst op een grote berg liggen en worden opgehaald van zijn bedrijf. "Dan kijk ik tot de vrachtauto de hoek omgaat, en dan is het weg. Ik neem altijd een beetje afscheid van wat ik geleverd heb. Dat is toch het boerenvak. Dat je zo lang met iets bezig bent, dat je er een beetje van bent gaan houden. En dan moet je altijd even afscheid nemen." Je ziet hem zwaaien, met vochtige ogen.

Dat is toch het boerenvak.

In het filmpje vertelt Harm Eiso hoe de boeren rond 1900 sterk waren geworden. Ontwikkeld geworden. Ze begonnen zich te verzetten tegen de monopoliepositie van de suikerfabrikant Jan Evert Scholten. De boeren begonnen een eigen fabriek. Hun eigen 'Friesch-Groningsche coöperatieve Beetwortelfabriek', die hun eigen bieten verwerkte.

Harm Eiso vertelt dit allemaal in het filmpje, omdat hij niet alleen bietenboer is, maar omdat hij de verpersoonlijking is van de coöperatieve gedachte. Een echte vergaderboer. Hij was voorzitter van Cosun en van de Nationale Coöperatieve Raad. Bestuurslid van Agriterra. Als je iemand dit verhaal wilt laten vertellen, moeten de filmmakers gedacht hebben, is het Harm Eiso. Die zo liefdevol over bieten kan praten. En die de zwaarst denkbare bestuurder is die je hierover kunt interviewen.

• Samen sterk, het ontstaan van de boerencoöperaties, op deverhalenvangroningen.nl

Ironie

En deze agrarische geweldenaar is dus al zo'n 45 jaar lang een belangrijke vaste waarde in het bestuur van onze fondsen. Ik zie het als de ironie van de geschiedenis dat Harm Eiso zo lang in een bestuur zit, dat de naam draagt van iemand waartegen de boeren zich hebben afgezet. Jan Evert Scholten en hun nazaten moeten veel last hebben gehad van die toegenomen boerenmacht. Ons fonds was waarschijnlijk een stuk rijker geweest zonder het succes van Harm Eiso's coöperatieve beweging.

Het Scholtenfonds heeft een deel van zijn vermogen belegd in boerderijen. Dat is waardevast bezit, maar het vergt wel aandacht. In de woorden van Harm Eiso: "Dat is toch het boerenvak. Dat je zo lang met iets bezig bent, dat je er een beetje van bent gaan houden."

En dan moet je altijd even afscheid nemen.

Harm Eiso heeft een natuurlijke belangstelling voor de zaken rondom onze boerderijen. Het kostte hem geen moeite om zijn brede kennis in te zetten voor kwesties als erfbeplanting, jachthuurovereenkomsten, pachttarieven, recht van opstal, hypotheken of de renovatie van een schuur. De kennis van Harm Eiso bleek in ons bestuur van grote waarde.

Zijn laatste grote activiteit voor de fondsen was het lidmaatschap van de sollicitatiecommissie die moest voorzien in een lid met een goed ontwikkeld financieel profiel. We deden samen de gesprekken. Het was een feest om met Harm Eiso samen te werken.

Pater familias

Hoe dan ook: er komt een einde aan een lang leven bij onze fondsen. Een periode waarin mensen groot worden, naar school gaan en daarna studeren, zich ergens vestigen, kinderen krijgen - en zo meer. Een periode waarin ook in je persoonlijke leven veel gebeurt. Een periode waarin Harm Eiso is uitgegroeid tot onze pater familias. De man die er altijd was en die wijsheid toevoegde aan ons bestuur.
 
Het zal wennen zijn, onze vergaderingen na de zomer zonder zijn aanwezigheid. Harm Eiso zou zeggen: "Dat je zo lang met iemand bezig bent, dat je er een beetje van bent gaan houden. En dan moet je altijd even afscheid nemen." We zwaaien hem uit tot de hoek. Met vochtige ogen.

Dank je wel, Harm Eiso. We wensen je alle goeds.