Staatssecretaris Vivianne Heijnen reageert op het onderzoek
Langebaanwerk
Ze zeggen wel eens dat politiek bestuurders maar vier jaar vooruit kunnen kijken. Meestal is dat geen compliment. Maar om te beginnen is vier jaar vooruit kijken ongelooflijk moeilijk. Wie dat kan, is een ziener.
En verder doet zo'n uitspraak onrecht aan al die wethouders, gedeputeerden, ministers en staatssecretarissen die zich bezighouden met infrastructuur. Want dat is nooit in vier jaar klaar. Als deze bestuurders een weg of een spoorweg openen, is de beslissing meestal genomen door een verre voorganger. En zelden oogsten ze zelf wat ze zaaien.
‘Straks’ ligt nog steeds in de toekomst.
Voor de Lelylijn geldt dat helemaal. Mijn vader was ambtenaar bij de Gemeente Noordoostpolder. Hij kon me veertig jaar geleden al aanwijzen waar 'straks' de trein zou lopen. ‘Straks’ ligt nog steeds in de toekomst.
Want voor de Lelylijn, zoals de treinverbinding tussen Amsterdam en Groningen nu heet, is nog geen schop de grond ingegaan. We zitten in de eerste stappen van het proces. De finish is nog niet in zicht. Maar de eerste stappen zijn van grote betekenis. En het ziet er goed uit.
11.000 meningen
Vandaag ontvangen Staatssecretaris Vivianne Heijnen en ik in het prachtige Groninger Hoofdstation de resultaten van een vroege stap. De uitkomst van de digitale burgerraadpleging, waar 11.000 Nederlanders aan mee hebben gedaan. Omdat we willen weten hoe zij de Lelylijn zien. Om eens een passende beeldspraak te gebruiken: met hun ideeën zijn we weer een station verder.
weinig verschillen van mening tussen Noorderlingen en andere Nederlanders
Opvallend is de opvatting dat de deelnemers aan deze raadpleging vrijwel allemaal zeggen dat de Lelylijn het geld waard is. Mits de trein veel tijdwinst oplevert. De 11.000 respondenten willen vooral verbinden. Ze willen een snelle Lelylijn, met respect voor de natuur en met behoud voor de regionale identiteit.
Daar denken mensen uit heel Nederland hetzelfde over. Er zijn weinig verschillen van mening tussen Noorderlingen en andere Nederlanders. Ze zeggen ook: het is onrechtvaardig om alleen naar de kosten te kijken. De Noordelijke bestuurders, en die in Flevoland, denken er precies hetzelfde over.
Zwart-op-wit
Boven de Lelylijn hangt gek genoeg nog steeds de vraag of hij er wel komt. Ik zou zeggen: kijk eens naar het regeerakkoord van dit kabinet. Daar staat niet alleen het voornemen, zwart-op-wit, maar er is zelfs geld voor gereserveerd. Niet genoeg, inderdaad. Het regeerakkoord bevat ‘slechts’ drie miljard. En ik vind het ook een gemiste kans dat bij zoveel politieke wil het benodigde geld niet meteen werd geregeld.
Maar de noodzaak om Nederland te zien als één geheel en ons daarnaar te gedragen, wordt sterker gevoeld dan ooit. De vanzelfsprekendheid dat investeringen in de Randstad rendabel zijn en die daarbuiten niet, is verdwenen.
Haagse beslissers hebben heel Nederland decennialang tekortgedaan
Terecht. Want door zo te denken doe je niet alleen de andere helft van de Nederlandse bevolking tekort, want ook zij betalen belasting en ook zij hebben recht op een goede bereikbaarheid. En nee, van investeringen in de Randstad profiteert de rest van het land echt niet vanzelf mee.
Maar Haagse beslissers hebben heel Nederland decennialang tekortgedaan door Nationale problemen altijd weer in de Randstad op te willen lossen. De systeemcrises, de grote veranderingen waar we middenin zitten, kunnen we alleen het hoofd bieden als we Nederland zien als één geheel. De klimaatcrisis, de woningcrisis, de stikstofcrisis: reddeloos zonder de inzet van heel Nederland. Want de ruimte en de kansen liggen vaak aan onze kant van Utrecht.
Het land van onze kinderen
Dat zeggen ook drie belangrijke landelijke adviesraden, in hun rapport van ruim een maand geleden. ‘Elke regio telt’. Hun eerste aanbeveling aan Den Haag is om de 'investeringslogica' van het Rijk te herzien. Daarom is het hoopgevend dat de Lelylijn een gezamenlijk project is van Rijk en regio. We werken eendrachtig samen om hem tot stand te brengen. En dus ook met 11.000 Nederlanders die zich betrokken voelen. Die graag hun opvattingen met ons willen delen.
De Lelylijn is een prachtkans om heel Nederland beter te maken. Als we die aanleggen, knapt het land aan beide kanten van de lijn op. En langs de lijn ook, trouwens. Ik ga er daarom vanuit dat het Rijk binnenkort de financiering ervan regelt. Ondertussen werken we als projectgroep door. Aan het land van onze kinderen. Langebaanwerk. Steeds een station verder.
Fries Dagblad van vanmorgen
En het Dagblad van het Noorden. Zo kun je het ook brengen!
PERSBERICHT
Inwoners willen snelle en groene Lelylijn die economie versterkt
Ruim 11.000 inwoners hebben meegedaan aan een online burgerraadpleging over de plannen voor de Lelylijn. De belangrijkste uitkomsten zijn dat inwoners het belangrijk vinden dat de Lelylijn zorgt voor een snellere spoorverbinding tussen Noordelijk-Nederland en de Randstad en dat de natuur zo min mogelijk last heeft van de nieuwe spoorverbinding. Inwoners van Noordelijk Nederland vinden het relatief belangrijk dat de lijn zorgt voor kansengelijkheid en een sterkere economie.
De raadpleging is uitgevoerd in opdracht van het projectteam Lelylijn. Dat is een samenwerking van de rijksoverheid en de regionale overheden van Noordelijk Nederland. Het is de eerste keer dat inwoners al zo vroeg betrokken worden bij infrastructurele plannen, normaal gesproken is er pas later in het proces ruimte voor participatie. De online raadpleging stelde inwoners niet de vraag of zij voor of tegen de Lelylijn zijn, maar bood ruimte om voorkeuren, zorgen en ideeën te delen met de overheid.
Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat): “Het doet mij goed dat zoveel mensen de moeite hebben genomen om de raadpleging in te vullen en hun ideeën over de verbinding hebben doorgegeven. Met dit onderzoek hebben we de keukentafel met de tekentafel verbonden en dat is van onschatbare waarde. Ik vind het heel belangrijk om te weten wat inwoners willen, wat ze verwachten en waar hun zorgen zitten. Ik zal deze uitkomsten dan ook zeker meenemen in de verdere uitwerking van de plannen.”
Commissaris van de Koning René Paas (Groningen): “Een snelle Lelylijn met respect voor de natuur en behoud van de regionale identiteit: dat is een gedeeld beeld uit de raadpleging. Uit de raadpleging blijkt ook dat de verschillen 'hoe mensen over de Lelylijn denken' tussen inwoners uit het Noorden en uit de rest van Nederland niet groot zijn. De Lelylijn zou wel eens dé verbinding kunnen zijn tussen het Noorden en de rest van Nederland - en vice versa.”
Representatief onderzoek
De uitkomsten van de raadpleging zijn onderverdeeld in drie groepen: een groep die representatieve uitkomsten geeft voor inwoners uit heel Nederland, een groep die representatieve uitkomsten geeft voor inwoners uit Noordelijk-Nederland en de uitkomsten van de open raadpleging die door iedereen ingevuld kon worden. Er zitten geen grote verschillen tussen de twee representatieve groepen. Wat opvalt is dat de representatieve groep uit Noordelijk-Nederland het stimuleren van een fijne baan, goede bereikbaarheid en een sterke economie belangrijker vindt. Bij de representatieve groep Nederlanders scoort het stimuleren van de trein ten opzichte van de auto en het vliegtuig hoger.
De uitkomsten van de open raadpleging wijken meer af van de representatieve groepen. Waarschijnlijk zijn het juist mensen die gebruik willen maken van de verbinding of zorgen hebben over de lijn, die de vragen hebben ingevuld. Een korte reistijd krijgt de hoogste waardering in deze groep.
Ook zijn er veel (soms gedetailleerde) ideeën en zorgen aangeleverd via de online raadpleging. Zo hebben mensen minder de voorkeur voor een snelle lijn als dit tot veel overlast leidt voor omwonenden en er niet of nauwelijks tussenstations zijn tussen Groningen/Leeuwarden en Amsterdam. In het vervolg van het onderzoek naar de Lelylijn worden de uitkomsten en ideeën meegewogen in de verschillende alternatieven die uitgewerkt worden. Per mogelijk tracé worden de voor- en nadelen in kaart gebracht.
Vervolg
De plannen voor de Lelylijn moeten nog verder worden uitgewerkt en een definitief besluit voor de aanleg van de Lelylijn moet nog worden genomen. De uitkomsten van dit onderzoek zullen worden meegenomen in die uitwerking. Ook het participatietraject eindigt niet bij deze online raadpleging. Er wordt een bereikbaarheidsonderzoek gedaan waarin verschillende basisalternatieven worden onderzocht en er wordt onderzoek gedaan naar een ontwikkelstrategie voor het hele gebied. Bij beide onderzoeken worden inwoners en organisaties geraadpleegd, bijvoorbeeld ondernemers, onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties.
Doel is dat rijk en regio in het najaar van 2024 samen een voorkeursvariant hebben vastgesteld waarvoor de bijbehorende financiering is gevonden.