'Paasrapport' juni 2024, Stukje bij beetje

Er was een tijd, nog niet eens zo heel lang geleden, waarin we met zijn allen wilden dat de gaswinning omlaag ging. Zodat iedereen in Groningen weer veilig in zijn eigen huis kon wonen. Hoe laag dat 'omlaag' moest zijn, wisten we niet. Totdat het Staatstoezicht op de Mijnen aangaf dat 12 miljard kuub per jaar waarschijnlijk de lat moest zijn.

Niet lang daarna waren we dat stadium voorbij. De staat besloot de gaswinning te stoppen. En wat ons betreft kon dat beter vandaag dan morgen. En veel mensen die al zo vaak teleurgesteld waren, zeiden: eerst zien en dan geloven. Toch kwamen we zo ver. De putten gingen dicht en er kwam een wet die regelde dat gaswinning uit het Groningenveld verboden werd. Bij het afscheid van Staatssecretaris Hans Vijlbrief, begin juni, waren er veel mensen die daar uitgebreid bij stil stonden. Het is ongelooflijk maar waar: nu is het werkelijk zo ver. In oktober, als het nieuwe gasjaar begint, gaan we daar uitgebreid bij stilstaan. Een gasjaar zonder Groningenveld.
 
In antwoord op het rapport van de Parlementaire Enquetecommissie Gaswinning, kwam het kabinet met 'Nij Begun'. Daarin werd een Groningenwet beloofd die de verhoudingen tussen onze regio (ook Noord-Drenthe) en de staat precies moet regelen. Een eerste concept van deze Groningenwet is klaar. Deze maand en ook daarvoor hadden we er onze handen vol aan.

De Groningenwet legt vast dat het kabinet een generatielang investeringen doet in verduurzaming en sociale en economische projecten. Inwoners krijgen ook de mogelijkheid om schade te laten herstellen zonder dat onderzoek wordt gedaan naar de schadeoorzaak. Dit zijn allemaal beloften die het kabinet deed in ‘Nij Begun: op weg naar erkenning, herstel en perspectief’. Ze vormen samen de belofte om de ereschuld aan Groningen in te lossen.

Hoe zet je een ereschuld en een belofte in een wet? Wij vinden het wetsvoorstel dat in consultatie ligt, nog niet goed genoeg. Het is armpje drukken over woorden als 'inspanningsverplichting', 'zorgplicht' en 'resultaatsverplichting'. We zijn er dus nog niet. 'It ain't over until it's over', zeggen Amerikanen niet voor niets. Maar het gaat vooruit. Stukje bij beetje. Zodat generaties bestuurders in de regio straks, mocht dat nodig zijn, de bestuurders van het Rijk van die tijd kunnen zeggen: zo hebben we het ooit afgesproken. En daar zijn we nog niet, dus u moet er een tandje bij zetten.

Voor zo'n tekst doen we ons best. In de wetenschap dat als die tekst echt zo in de wet komt, dat dan het echte werk begint. En dat echte werk, dat is: ervoor zorgen dat de generaties na ons dezelfde kansen hebben op een goede toekomst, en in hetzelfde welvaartsniveau leven als de inwoners in de rest van Nederland.

Stukje bij beetje komen we er. Maar ondertussen is het nog lang niet af.