Ik vind dat verbijsterend laag. En ik vrees dat het het gevolg is van schadelijke stemmingmakerij. Over de uitslag van de verkiezingen en wat daarvan de consequenties zijn, kan nog maanden worden nagepraat. Binnen partijen. En tussen de onderhandelaars bij de vorming van een nieuw kabinet. De politieke commentatoren zijn het er over eens dat dat geen eenvoudige klus zal zijn. Maar laten we elkaar niet aanpraten dat je in Nederland een verkiezingsoverwinning bij elkaar kunt frauderen. Ook over het vertrouwen in de politiek en politici zijn zware gesprekken te voeren.
Gevaarlijk
Maar het is gevaarlijk om de verkiezingen zelf tot onderwerp van twijfel te maken. Want in een wereld waarin complottheorieën er bij een behoorlijke groep mensen ingaan als koek, zijn fraudeclaims een hypotheek op de geloofwaardigheid van de verkiezingen. ‘Stop the steal’, rechtstreeks gejat uit de Verenigde Staten. Ik zou zeggen: stop de stemmingmakerij tegen de stemmingen.
De feiten geven namelijk geen reden tot twijfel. Nederlanders kunnen op bijna tienduizend plaatsen stemmen. Tienduizenden vrijwilligers runnen de stembureaus en doen dat heel zorgvuldig. En bij het tellen van stemmen is iedereen welkom. Meehelpen. Op je knieën op de vloer. Op tafels. Eindeloos hertellen om een verschil van één of twee biljetten uit te zoeken.
Even wat cijfers. Voor één Kamerzetel zijn ongeveer 75.000 stemmen nodig. Stembureaus met rare uitkomsten, vallen meteen op. Het valt waarachtig niet mee om in ons land zoveel te frauderen dat je één Kamerzetel verschil kunt maken. Laat staan de hele uitslag kunt manipuleren. Succesvolle fraude? Knap onwaarschijnlijk.
Grote zorgvuldigheid
Verkiezingen zijn menens. Ze vormen de basis voor de democratie. En we nemen ze in Nederland heel serieus. Ik heb regelmatig een rondje gemaakt langs stembureaus. En het deed me altijd goed om te zien dat zoveel mensen al hun krachten inzetten om de verkiezingen precies, professioneel en ook nog eens enorm hygiënisch te organiseren. Aan alles wordt gedacht. De gemeente heeft extra extra stembiljetten en zelfs extra stembureauleden klaarstaan, mocht daar behoefte aan zijn. Ze is op alles voorbereid: de verkiezingen moeten ongehinderd kunnen plaatsvinden. “We kunnen vandaag wel twee verkiezingen organiseren”, vertelde een medewerker van de gemeente me ooit trots. En de sfeer is meestal opgewekt onder de vrijwilligers bij de stembureaus. Zij ontlenen hun goede humeur aan de gezelligheid en aan het besef dat ze belangrijk werk doen. Want gezellig of niet: alles gaat volgens de regels. Stemmen is serieus werk.
Valse stempassen? Elk stembureau is uitgerust met een ‘register ongeldige stempassen’. Daarop staan de nummers van stempassen van wie een kiezerspas heeft gehaald, wie een vervangende stempas kreeg en zelfs van wie ondertussen is overleden. Stempassen worden daarmee vergeleken. En er zijn voortdurend vreemde ogen die meekijken of het er netjes aan toe gaat. Bij het stemmen, bij het sluiten van de stembus, bij het tellen… iedereen is welkom.
Helden
Vandaag is een drukke dag voor veel vrijwilligers die de democratie een handje helpen. Mensen met totaal verschillende achtergronden. De medewerkers van het zwembad. Toevallige geïnteresseerden. Ambtenaren, gepensioneerden en studenten. Mensen die elkaar van tevoren nog niet kenden. Ze steken samen de handen uit de mouwen. Eén voor één leggen ze de stembiljetten op stapels. De afzonderlijke lijsten. De lijsttrekkers en de voorkeurstemmen. De stembiljetten, zo groot als tafellakens, liggen ver uit elkaar. Ze tellen de stapels. En alles moet kloppen met de totale hoeveelheid uitgebrachte stemmen. Desnoods eindeloos hertellen.
Verkiezingen in Nederland. Zo fijnmazig. En met zoveel mensen. De tienduizenden mensen die vandaag meehelpen, maken met z'n allen frauderen tot een bespottelijke gedachte. Zij zorgen ervoor dat elke stem telt. Zij zijn de helden van de democratie. Alle reden om hen te vertrouwen.