De liefde, om precies te zijn. De liefde voor Groningen en Groningers. Alle leden van Provinciale Staten van Groningen houden van Groningen en van Groningers. De liefde voor het openbaar bestuur, want waarom zou je anders het kostbaarste wat je hebt - tijd en energie - steken in de publieke zaak.

wie een pesthekel heeft aan vergaderen, houdt het in deze biotoop niet lang vol

De voorliefde ook, voor het bereiken van resultaten. Over die resultaten: Wie liefde voor cijfers heeft: Volgens de griffie hebben Provinciale Staten dit jaar tot vandaag 23 moties aangenomen. En 50 besluiten. Daar zijn er in deze laatste vergadering dus nog een paar bijgekomen. Zeker, in moties en besluiten kun je niet wonen. Maar ze zijn wel vaak het begin van resultaten. Het begint met gepraat, maar als het goed gaat eindigt het met resultaat.

En wat we delen is liefde voor vergaderen. Ik heb de griffie niet durven vragen om uit te rekenen hoeveel uur de Staten en de Statencommissies gezamenlijk hebben vergaderd. Maar wat zeker vaststaat: wie er een pesthekel aan heeft, houdt het in deze biotoop niet lang vol. En wie er van houdt, komt hier behoorlijk aan zijn trekken! Natuurlijk, het kan altijd sneller, compacter, efficiënter. Maar Provinciale Staten van Groningen bewijzen elke woensdag opnieuw dat ze hun rol serieus nemen.

Onder de indruk

We hielden al die vergaderingen tegen een dreigende achtergrond. We zijn onder de indruk. Onder de indruk van de nieuwe, grote, Europese oorlog. Het afzichtelijke bloedvergieten. De afgrijselijke beelden en de verhalen over grootschalige oorlogsmisdaden raken ons diep. En hoewel onze eigen problemen klein worden, vergeleken met zoveel menselijk leed, heeft de oorlog in Oekraïne een groot effect op onze eigen grote uitdagingen. Het energievraagstuk. De energieprijzen. Bedrijven in de problemen. Mensen in de problemen. Een nieuwe discussie over gaswinning in Groningen, die aan een paar koude dagen genoeg heeft om opnieuw te ontvlammen. En gevolgen voor de opvang van vluchtelingen, in Ter Apel en elders.

We zijn ook onder de indruk van social media. We zien de mogelijkheden ervan. We benutten ze. Maar niemand van ons is ongevoelig voor de impact ervan op de kleur van het politieke debat. Wat een bijdrage aan participatie kan zijn, is ook al gauw een bijdrage aan vergroving en polarisatie. En het legt een grote druk op ons dagelijkse werk. En als we niet uitkijken, ook op het klimaat waarin we ons werk proberen te doen. Het maakt ook Statenleden kwetsbaar.

Want wat politici met elkaar gemeen hebben, is ook het vermogen om te somberen over 'de politiek'

Kwetsbaar in hun belangrijke werk. We bespraken vandaag over participatie. Daarbij figureerden de cijfers over het lage vertrouwen. Ik wil niet voorbij gaan aan de ernst daarvan. En ook geen debat overdoen, want ik hoor neutraal voor te zitten. Maar ik wil u - vlak voor de kortste dag - ook een beetje licht meegeven. Om een depressie onder 43 kerstbomen te voorkomen.

Want wat politici met elkaar gemeen hebben, is ook het vermogen om te somberen over 'de politiek'. Vertrouwen in 'instituties' in het publieke en private domein is cruciaal voor een samenleving die nog een samenleving is. Het vertrouwen in 'de politiek' is in Nederland hoog vergeleken met andere stabiele landen. Maar toegegeven, het is te laag. Veel mensen zetten vraagtekens bij de wil en het vermogen van de politiek om grote problemen aan te pakken. Maar de tevredenheid van Nederlanders over het functioneren van de democratie blijft hoog.

Trots

Zeker, het vertrouwen is over de volle linie in het afgelopen jaar gedaald. Maar wie - geholpen door het CBS - tien jaar terug kijkt, ziet dat de langjarige trend er een is waarin het vertrouwen zelfs groeit. Het Sociaal-Cultureel Planbureau schrijf dat wat we nu nodig hebben een overheid is die luistert, betrouwbaar is, keuzes uitlegt en daarnaar handelt. En dat is precies waar Provinciale Staten vandaag opnieuw werk van hebben gemaakt.

Ik ben onder de indruk van al die mensen die bereid zijn werk te maken van de democratie. Hier in Provinciale Staten. Ze geven mij vertrouwen in politiek. We hoorden vandaag twee 'maidenspeeches', de eerste toespraak van beginnende Statenleden. Jeroen Hut (GroenLinks) loste zijn eigen startschot: passie voor een vitale en herkenbare politiek. 'Het goede werk hier is een democratisch levensbelang', zei hij. Jelmer Hiemstra (VVD) vertelde in zijn eerste toespraak voor Provinciale Staten hoe bijzonder de positie van volksvertegenwoordigers is. En hoe trots hij is, dat hij er één van is. Terechte trots. De Staten zijn het hoogste orgaan van de provincie. Maar er is meer dan die formele positie.

Ze staan in de volle wind. Wie Statenlid is, steekt zijn nek uit.

We voerden vandaag een goed debat over participatie en democratische vernieuwing. Dat voerden we in de wetenschap van het belang van Provinciale Staten zelf. Statenleden zijn gekozen. Ze zijn beëdigd. Ze vertegenwoordigen álle Groningers. Ze staan in de volle wind. Wie Statenlid is, steekt zijn nek uit. De eerste motie die dit jaar in de Staten werd aangenomen, had als titel 'Respect voor Groningen'. Laat mij op deze plaats uitspreken dat niet alleen Groningen respect verdient. Dat respect geldt wat mij betreft ook voor de leden van Provinciale Staten.

Ik wens iedereen, in de aanloop naar de dynamiek van de komende Statenverkiezingen, rustige, inspirerende en welverdiende kerstdagen.