Wie wordt burgemeester van Groningen?

Vandaag begint de gemeente Groningen aan een bijzonder proces. De gemeenteraad heeft in een profielschets opgeschreven wat voor soort burgemeester de Metropool van 't Noorden nodig heeft. En er is een vertrouwenscommissie ingesteld die de cruciale taak krijgt om de juiste persoon voor deze functie te vinden. Een moment vol ambitie, verwachting, en – laten we eerlijk zijn – een beetje spanning. Want we zoeken niet zomaar iemand; we zoeken de toekomstige verbinder, de drijvende kracht en het boegbeeld van Groningen.

Als ik denk aan de vraag waarom iemand burgemeester van deze gemeente zou willen worden, schieten er meteen talloze redenen door mijn hoofd. Groningen is de grootste stad en economische motor van Noord-Nederland, met bijna 245.000 inwoners, waarvan 70.000 studenten. 

hoeft niet overtuigd te worden – dat doet Groningen zelf wel

Maar Groningen is zoveel meer dan feiten en cijfers. Een stad vol leven, diversiteit en ambitie. Hier vinden het stedelijke en dorpse elkaar; hier komen innovatie en traditie samen. Het is voor de raadsleden, de wethouders, maar ook voor mij persoonlijk, onze woonplaats en veel meer. Het is de stad waarmee we ons enorm verbonden voelen.

Het is de eigenzinnigheid van de Groningers, het gevoel van gemeenschap, het gevoel dat je thuiskomt als je in de verte d' Olle Grieze ziet opdoemen, of de trots wanneer je over de nieuwe ringweg rijdt. Het is een plek waar mensen durven dromen én durven doen. Waar de drang om te vernieuwen hand in hand gaat met de kracht van verbinding.

Groningen heeft op veel mensen een onweerstaanbare aantrekkingskracht. Een burgemeester die hier mag dienen, hoeft niet overtuigd te worden – dat doet Groningen zelf wel. En daarom geloof ik dat veel mensen zich aangetrokken voelen tot deze functie. Ik nodig hen van harte uit om te solliciteren.

Het proces

Ik neem de raadsleden mee in het bekende proces. Overmorgen, vrijdag, staat de vacature in de Staatscourant. En natuurlijk op de websites van de gemeente, de provincie en van Binnenlandse Zaken. Ik ken inmiddels al een aantal mensen waarvan ik verwacht dat ze reikhalzend naar dat moment uitzien. Burgemeester van Groningen, het is een meisjes- en jongensdroom. Vanaf vrijdag hebben geïnteresseerden drie weken om te solliciteren. Mijn kabinet zorgt voor een niet al te veelzeggend persbericht na sluiting van de sollicitatietermijn op 7 februari 2025.

Tegelijk met het persbericht begint bij ons in huis een zorgvuldig proces van selectie, waarin ik inlichtingen inwin over de kandidaten – de justitiële antecedenten, maar ook andere informatie, via de collega-commissarissen. We beoordelen brieven en cv’s. We voeren gesprekken. We toetsen kandidaten zowel aan de vijf basiscompetenties die gelden voor alle burgemeesters – integer, herkenbaar, onafhankelijk, verbindend en stressbestendig – als aan de specifieke eisen die de gemeente formuleert in de profielschets. En zo ontwikkelen we een zo goed mogelijk beeld over de geschiktheid van de kandidaten voor deze rol. Hoe helderder de profielschets op dit punt is, hoe beter de kandidaten zelf zich een beeld kunnen vormen van hun eigen geschiktheid. En hoe beter wij ons werk kunnen doen. Ik kom daar op terug.

Verplicht tot geheimhouding. Voor altijd. En tegenover iedereen.

Als ik een beeld heb gevormd van de kandidaten, ga ik in gesprek met uw vertrouwenscommissie. De vertrouwenscommissie beslist zelf met wie ze wil spreken. En ze doet het zware werk. De gemeenteraad vertrouwt de vertrouwenscommissie de belangrijke rol toe om de aanbeveling voor te bereiden. En de kandidaten vertrouwen op de vertrouwelijkheid van hun kandidatuur. Of beter gezegd: de geheimhouding, want iedereen die bij het werk van de vertrouwenscommissie betrokken is, is verplicht tot geheimhouding. Voor altijd. En tegenover iedereen.

Die geheimhouding rust ook op de gemeenteraad, die uiteindelijk beslist over de aanbeveling aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Die bereidt het Koninklijk Besluit voor. Als alles volgens plan verloopt, zet de Koning vervolgens zijn handtekening onder het benoemingsbesluit en kunnen we uw nieuwe burgemeester nog voor de zomervakantie installeren.

De profielschets

De profielschets speelt een belangrijke rol in dit proces. Ik heb hem met veel interesse gelezen. Mijn complimenten voor de manier waarop deze tot stand is gekomen. De gemeenteraad heeft aan veel mensen gevraagd wat zij verwachten van de nieuwe burgemeester. En velen hebben daarop gereageerd: van inwoners en ondernemers tot de kinderburgemeester. Meer dan 4.000 betrokken stadjers hebben hun visie gedeeld via de enquête op stemvangroningen.nl. Dat verdient lof, want stadjers leveren en de gemeenteraad luistert. 

De schets zet een ambitieus beeld neer. Groningen zoekt een burgemeester die een boegbeeld is, die de eigenzinnigheid versterkt en koppigheid van de Groningers kan waarderen. Groningen zoekt een daadkrachtig bestuurder maar tegelijkertijd een burgervader/moeder, iemand die midden in de samenleving staat. Dat vraagt nogal wat. 

Maar wat vindt de raad nou het allerbelangrijkste?

Ik krijg de gelegenheid om nog een paar concrete vragen te stellen. Ik bespreek met de gemeenteraad het risico dat je aan scherpte verliest als je te veel competenties noemt. Omdat de profielschets dan eigenlijk niet meer een profiel schetst. Wat zoek je precies als je een burgemeester wilt die daadkrachtig is én verbindend, eigenzinnig én toegankelijk, kritisch én hartelijk. Maar wat vindt de raad nou het allerbelangrijkste? 

Ik stel nog wat vragen over de stijl van besturen die de nieuwe burgemeester moet hebben. En ik informeer naar het gewicht van het ambt: heeft de burgemeester van Groningen werkelijk een heel zwaar leven? Of gaat het er ook om hoe je het ambt invult? En vanzelfsprekend zoom ik nog een beetje in op de bovengemeentelijke rol van de nieuwe burgermoeder (of -vader). 

Ik raad iedereen die interesse heeft aan om de vergadering te bekijken. Het geeft een beetje kleur aan de droge competenties. En het laat iets zien over de cultuur van de gemeenteraad van Groningen. \
 

Voortvarend

Ik ben blij met de voortvarendheid waarmee deze profielschets tot stand is gekomen. Het laat zien dat de gemeenteraad zich realiseert hoe belangrijk deze zoektocht is voor de toekomst van Groningen.

De taak die voor ons ligt, is niet eenvoudig, maar wel enorm belangrijk. Samen zoeken we naar een burgemeester die niet alleen bestuurlijk sterk is, maar ook het vertrouwen, de trots en de harten van onze inwoners wint. Het is ook ongelooflijk mooi om die zoektocht gezamenlijk aan te mogen gaan. Ik wens u veel succes en wijsheid in dit proces en kijk uit naar onze verdere samenwerking.