Botschafter Brengelmann, auf Wiedersehen!

Ambassadeur van Duitsland in Nederland. In mijn jeugd - toen de schaduw van de oorlog nog zichtbaarder was - kon je er (hoe gek het ook klinkt) een bekende Nederlander mee worden. Ambassadeur Otto von der Gablentz werd in die tijd een icoon van de verzoening met Duitsland. Hij sprak vloeiend Nederlands, was vaak op televisie en vestigde zich na zijn pensioen zelfs in Amsterdam.  

Ambassadeur van Duitsland in Nederland, dan ben je een ‘linking pin’. Verbindingsman tussen de staat die je vertegenwoordigt en de staat waar je ambassadeur bent. De tragiek van een ‘linking pin’ is dat het voor de meeste mensen een moeilijke rol is. Op de grens van twee werelden. Dus tussen hamer en aambeeld. Op twee plaatsen de vertegenwoordiger van de overkant. Meestal niet begrepen. Maar wie kan verbinden, wie scherp is op wat mogelijk is, maakt zich aan twee kanten geliefd. 

Wie grenzen trekt, schept grensgevallen.

Ambassadeur van Duitsland in Nederland. Dat is misschien wel een ‘mer à boire’. Onbegonnen werk. Want onze landen zijn zo intensief met elkaar vervlochten, dat Nederland vaak een economische deelstaat van de Bondsrepubliek wordt genoemd. Ons grensverkeer is indrukwekkend. En er is altijd aandacht nodig om dat glad te laten lopen.

Grenzen zijn gemaakt in de geschiedenis. Ze zijn getrokken door mensen in oorlogen en vredesverdragen. En als we niet uitkijken, blijken ze formidabele barrières te zijn voor het verkeer tussen mensen die dicht bij elkaar wonen. Wie grenzen trekt, schept grensgevallen.

Te vroeg

Soms komt een afscheid te vroeg. Dan heb je het idee dat je samen nog veel had kunnen bereiken. Dat het eigenlijk net zo lekker ging. Omdat het prettig samenwerken was. Omdat je elkaar makkelijk kunt vinden. En ook - dat is de andere kant van het gevoel - dat je nooit zeker weet of je met de opvolger hetzelfde zult opbouwen. Pakt hij de draad net zo makkelijk op? Wordt het weer net zo goed?

Dirk Brengelmann gaat met pensioen. Ik vertelde hem vanavond dat ik dat onbegrijpelijk vind. Ik ken veel te veel mensen die vitaal en energiek aan een rustige oude dag beginnen. Bovendien: Brengelmann was pas vijf jaar ‘Botschafter’ van Duitsland in Nederland. En hij toonde zich een man met een grote passie voor de Nederlands-Duitse samenwerking. Altijd op zoek naar wegen om de samenwerking tussen Noord Rijn Westfalen en Nederland, en tussen Nedersaksen en Nederland naar een hoger niveau te brengen. Brengelmann groeide op bij de Limburgse grens. De grens zit in zijn DNA. Het belang van grensoverschrijdende samenwerking kende hij al ver voordat hij ambassadeur werd.

En omdat het aanstekelijk werkt: gedreven grenzen gummen.

Hij is een diplomaat met een aanstekelijk enthousiasme. En zo doordrongen van het belang van een goede samenwerking tussen Nederland en Duitsland dat je je er echt wel iets van aantrekt, wanneer hij belt. Of diplomatiek iets opmerkt. Het is meer dan eens voorgekomen dat Brengelman me wees op iets interessants. Dat het misschien nuttig was om iemand in Duitsland of in Nederland even te bellen. Brengelmann weet veel. En hij is niet te benauwd om je strategisch te adviseren. Vaak met succes. Ik volgde zijn raad omdat ik die verstandig vond. En omdat het aanstekelijk werkt: gedreven grenzen gummen. Dat voorbeeld inspireerde mij, maar ongetwijfeld ook vele anderen.

BD’er

Maar enfin, Dirk Brengelmann gaat met pensioen. Vanavond namen we afscheid. Gelukkig is zijn afscheid van de diplomatieke dienst nog geen afscheid van het actieve leven. Hij gaat les geven in Bonn. Over vrede en veiligheid. Voor iemand die veel ervaring opdeed bij de NAVO is dat een prachtige rol. Kennis overdragen. Strategische inzichten delen. En de waarden benoemen waar je in je leven voor staat. Grenzenloos samenwerken. 

Botschafter Brengelmann is misschien geen BN’er geworden. Maar hij was voor ons een graag geziene BD’er. Een bekende en benaderbare Duitser. ‘Auf Wiedersehen’, zeiden we bij zijn voordeur. Ik hoop dat dat zo is.