Onderweg naar Winschoten wijs ik VNG-directeur Leonard Geluk op de monumentale overblijfselen van strokartonfabriek 'De Toekomst'​​, pal naast te snelweg. Ooit werkten hier honderden arbeiders uit de omgeving. We zijn onderweg naar een plek waar hetzelfde mogelijk is. Opnieuw de toekomst. Deze keer de toekomst van Hyzon/Holthausen, die hier op grote schaal waterstoftrucks gaan produceren.

Hoe maak je werk van waterstof? Een select groepje VNG'ers was afgelopen week twee dagen op werkbezoek bij Groningse gemeenten. Vrijdag ging het over werk en waterstof. Holthausens Stefan van der Spek praatte ons bij over Holthausen Clean Technology en Hyzon Motors. Hij formuleerde de opgave. 300 medewerkers erbij. Technici. Hoe vind je die? Edwin Klomp van ASBR b.v. legt ons in grote lijnen uit hoe hij de zoektocht heeft georganiseerd.

Ik was jaren geleden ook al eens te gast bij Holthausen. En na een presentatie over electrisch rijden op waterstof, was ik overtuigd dat ik de toekomst had gezien. Het familiebedrijf uit Hoogezand wordt momenteel geleid door de broers Stefan en Carl. Holthausen is een gevestigde naam in de streek. Het bedrijf begon na de oorlog met de handel in gassen ten behoeve van de scheepsbouw. Carl, liefdevol de 'Willie Wortel van de familie'​ genoemd, begon wat te knutselen met waterstof. Hij maakte voertuigen die op waterstof konden rijden. Een veegwagen. Een bus. Overheden - de gemeente Groningen voorop - zagen er wat in en investeerden in een wagenpark dat reed op waterstof. De veegwagen werd een succes. Er reed er zelfs een in Vaticaanstad. En nu volgen vrachtwagens. "Our mission is zero-emission"​, zeggen ze bij Holthausen. En dat vergt andere auto's.

Stormachtig

Het bedrijf van beide broers maakt een stormachtige ontwikkeling door. In de afgelopen zomer berichtte Hyzon Motors dat ze samen met Holthausen een fabriek wilde bouwen. Eind vorig jaar werd bekend dat het Winschoten zou worden. Het nieuwe jaar was nog maar net gestart of er landde een enorme order in Winschoten: of ze maar even 1500 vrachtwagens wilden leveren aan een energiebedrijf in Nieuw-Zeeland. Er volgen klanten uit Australië, Nieuw-Zeeland, Oostenrijk - noem maar op. En ondertussen werkt men bij Holthausen in Hogezand gewoon door aan straatvegers op waterstof, vuilnisauto's, treinen, boten - noem ook maar op.

Ze zijn groot nieuws. En het is ook groot.

Wij bezochten de grote fabriekshal in Winschoten, waar binnen een paar maanden aan vier productielijnen dagelijks waterstofmotoren in vrachtwagens worden geplaatst. En terwijl de eerste productielijn nog in opbouw is, kijkt men al naar een naastgelegen bedrijfspand. Want uitbreiding lijkt nu al nodig.

Ze zijn groot nieuws. En het is ook groot. Het familiebedrijf Holthausen levert samen met het Amerikaanse Hyzon Motors waterstoftrucks aan klanten in de hele wereld. Australië, Nieuw-Zeeland, Oostenrijk - noem maar op. En ondertussen werken de Holthausens in Hoogezand gewoon door aan straatvegers op waterstof, vuilnisauto's, treinen, boten - noem maar op.

ABC-tje?

En zo komt het dat in Winschoten een autofabriek in wording staat die 300 nieuwe medewerkers zoekt. Medewerkers van wie verwacht wordt dat ze mee pionieren. En die er bij wijze van spreken 'tegen kunnen'​ dat niemand nog goed weet wat ze over een jaar of vijf zullen doen. Hoe hun werk er dan uitziet. Wat hun volgende carrièrestap binnen het bedrijf dan kan zijn. Want alles is nieuw, dus alles ligt nog open. Hoe doen ze dat?

Dus als je waterstof-werktuigbouwkundigen zoekt, moet je het vak een beetje uitvinden.

Zo'n perspectief ligt niet elke techneut, vertelt Edwin Klomp. Sinds een maand is zijn bedrijf ingehuurd voor de werving van de nieuwe medewerkers. Want beta-georiënteerde mensen vinden iets meer vastigheid vaak prettiger. Maar vooralsnog loopt de werving goed. Veel mensen willen hier wel werken. En dat is opvallend, want de meeste technici hebben niet doorgeleerd voor waterstof. Dus als je waterstof-werktuigbouwkundigen zoekt, moet je het vak een beetje uitvinden. Dat is geen abc-tje. Noorderpoort helpt Holthausen om afgestuurde technici in drie maanden tijd de basis van waterstof bij te brengen. De rest leer je wel tijdens je werk.

Het is dus best een klus, personeel werven voor een bedrijf in wording. Zeker als het gaat om technisch personeel, waar veel vraag naar is. En zeker ook omdat het bedrijf in wording in Oost-Groningen staat, een regio die weliswaar staat te springen om meer werkgelegenheid maar waar geen potentiële personeelsleden klaarstaan die zo kunnen instromen bij een bedrijf als HyzonMotors. De 'mismatch'​ tussen banen en mensen zonder werk - er zijn boeken vol over geschreven. Maar er wordt serieus gewerkt aan werk voor mensen uit de regio.

Jongensboek

En zo stapten we vrijdagochtend in een spannend jongensboek. Een avontuur dat begon met iemand die gelooft in waterstof. Met zoon Max Holthausen, die de publiciteit haalde door een Tesla-auto nóg duurzamer te maken, door er een waterstofcel in te plaatsen die de batterijen vult. Publiciteit die nog eens een zetje kreeg doordat Elon Musk niet meteen ... enthousiast reageerde.

Het is ook het ondernemersavontuur, van een avontuurlijk en vernieuwend klein familiebedrijf en een grote Amerikaanse auto-industrieel, waarin aandeelhouders zoals Total een rol spelen. Zulke aandeelhouders kijken anders naar een bedrijf. En ze denken anders over geld en investeringen dan familieleden in een familiebedrijf.

We moeten nu van pionierswerk naar productie op grotere schaal.

Stoer en verstandig dus, dat de Holthausens in Winschoten aan een groot avontuur beginnen, maar in Hoogezand de tijd en ruimte houden om innovatief aan de toekomst te blijven werken. En om zo medewerkers in staat te stellen om via kennis, ervaring en intuïtie nieuw wegen in te slaan, die misschien daarna een commercieel succes kunnen worden.

Waterstof biedt grote mogelijkheden, maar we staan nog aan het begin. We moeten nu van pionierswerk naar productie op grotere schaal. Het barst in het begin van de kip/ei-discussies. Eerst tankstations of eerst gebruikers? Ik ben er trots op dat de overheden de rol van eerste klant hebben willen spelen. De Gemeente Groningen met haar wagenpark. De provincie met de waterstoftrein. Ik ben optimistisch dat we een prachtige ontwikkeling op gang helpen. Zo maken we samen werk van waterstof.