Ik geloof dat NNZ past bij die omschrijving. Maar de omschrijving is best ruim. En er zijn veel verhalen te vertellen over de afgelopen eeuw. Steevast gaan ze over hoe NNZ snel inspeelde op veranderende omstandigheden. En soms was dat enorm spannend.

De zakken werden buiten de deur gezet

Zoals het moment aan het eind van de vorige eeuw waarop NNZ stopte met het produceren van verpakkingsmateriaal. De zakken werden buiten de deur gezet: voortaan kocht NNZ de verpakkingsmaterialen in en richtte zich volledig op het bedienen van de klanten. En die keuze leidde tot grote groei.

Als je wint heb je vrienden. Maar als je een grote sprong maakt met een ongewisse uitkomst, lig je wakker. Om zo drastisch de koers te verleggen. Om de aanpak te verlaten waarmee je groot bent geworden. Dat is om je vingernagels bij op te eten! Maar achteraf weten we dat het een goede beslissing was. Want vanaf vandaag is NNZ Koninklijk. En ik mag het bijbehorende predicaat uitreiken.

Koninklijk

Even over 'Koninklijk'. Veel mensen denken dat je koninklijk wordt als je bedrijf honderd jaar is. Maar zo makkelijk is het niet. Koninklijk worden is geen sinecure. Elke la gaat open. Alles wordt onderzocht. Iemand vertelde me vandaag dat ze zelfs het oorlogsverleden van het bedrijf zijn nagegaan.

Koninklijk is exclusief. Er zijn in heel Nederland ruim 600 bedrijven, stichtingen en verenigingen ‘koninklijk’. Daarvoor moeten ze niet alleen minstens honderd jaar oud zijn, ze moeten ook bekend staan als hartstikke goed. 'Koninklijk' vergt dat je aanzien hebt. Doordat je bijzonder bent. Doordat je bedrijf groot is. En doordat het betrouwbaar is.

Koninklijk word je alleen als je al een hele tijd koninklijk bent.

Voordat een bedrijf 'koninklijk' wordt, moet het een vooraanstaande plaats innemen in Nederland. Natuurlijk moet de bedrijfsvoering vlekkeloos zijn. En het bedrijf en ook de bestuursleden en commissarissen, moeten 'te goeder naam en faam bekend staan en van onbesproken gedrag zijn'.

Om het beknopt samen te vatten: Koninklijk word je alleen als je al een hele tijd koninklijk bent. En je moet het ook nog even volhouden, want je kunt het predicaat ook weer kwijtraken!

Internationaal

Er is op dat gebied weinig reden tot zorg. Het verleden is de beste voorspeller van toekomstig gedrag. De eeuw van NNZ begint met het bedrijf van Rien Boot, in pakhuis Libau aan het Hoge der A. Hij leverde jutezakken voor aardappelboeren. Het pand werd al snel te klein en de handel werd internationaal.

Na Rien Boot kwam zijn zoons Leendert en Wim Boot in het bedrijf. Zij deden zaken tot in Amerika en Canada. De Noord Nederlandsche Zakkenhandel NV werd 'NNZ Industrial Packaging BV'. En het bedrijf zette stappen over de grens. Een vestiging in het Verenigd Koninkrijk. Een vestiging in Duitsland. De VS, Italië, Oostenrijk, Polen, Canada, Denemarken, Zwitserland. Meestal overnames van andere bedrijven, in veel gevallen zakenpartners. Aan het eind van de vorige eeuw had NNZ 100 medewerkers en 14 filialen, wereldwijd.

De huidige CEO, Len Boot, staat aan het hoofd van een multinational die marktleider is op het gebied van transport, groothandels- en consumentenverpakkingen voor aardappels, groente en fruit. Meer dan twee keer zo groot als twintig jaar geleden.

Familiebedrijf

Wat elke buitenstaander meteen opvalt, zijn de achternamen. 'Boot'. Inderdaad, een familiebedrijf. En er zit een patroon in 'Koninklijk' en familiebedrijven. Sinds ik zeven jaar geleden commissaris van de Koning werd, heb ik een aantal keren zo'n predikaat mogen uitreiken. Eén keer aan de Avebe. Eén keer aan de vereniging van astronomen. En verder altijd aan familiebedrijven.

Hoe word je dus koninklijk? Met een familie. De kracht van familiebedrijven 'm zit in de keuzes die zij maken. Niet de waan van de dag regeert, maar het antwoord op de vraag: "Past het bij ons, zijn onze kinderen er straks ook nog blij mee?" De volgende generatie is voelbaar aanwezig bij het maken van strategische keuzes.

Die bewustheid van de toekomst voorkomt ook conservatisme. Want familiebedrijven zijn vaak degelijk en tegelijk verrassend innovatief. En doordacht: in de techniek, maar ook in de organisatie. In de manier waarop directie en toezichthouders met elkaar omgaan en hoe de structuur de zekerheden van het bedrijf en van de familie borgt.

Hartstikke hip

Als je honderd jaar bestaat, dan heb je ook geluk gehad. Maar je doet zeker iets goed. Dan laat je zien dat je er binnen de familie altijd weer in slaagt om de rasechte ondernemers de leiding te geven. Mensen die eerst de wereld verkennen voordat ze er voor kiezen om mee te gaan draaien in het familiebedrijf.

NNZ kiest in haar bedrijfsfilosofie voor een ‘focus on local’. Dat klinkt niet alleen mooi, het is waarschijnlijk ook verstandig om wereldwijd klanten het best te kunnen bedienen. Mooi en verstandig is ook de permanente aandacht voor de impact van verpakkingen op het milieu.

dat de oorspronkelijke naam 'zakkenhandel' soms ook wat ongemakkelijk was

En NNZ kiest voor langdurige relaties. Nog altijd gebruikt NNZ jute, geteeld in Bangladesh. Langdurige relaties die er voor zorgen dat ook bedrijven in Bangladesh een beetje familie zijn geworden. Zoals er ook zakenpartners waren die onderdeel van NNZ wilden worden. En medewerkers die NNZ trouw blijven. Een trouw die wederkerig is. Dat uit zich in veel zaken, maar ook in het uitkeren van winst onder de werknemers.

Een familiebedrijf dat zich op de wereldmarkt positioneert als 'network'. Dat is ook een modern jasje. Al kan ik me best voorstellen dat de oorspronkelijke naam 'zakkenhandel' soms ook wat ongemakkelijk was. Ik bedoel: het roept toch een beeld op van een richting die je liever niet opgaat, kan ik me voorstellen.

Evolutie

Bij het voorbereiden op deze uitreiking heb ik natuurlijk de aanvraag gelezen. En daarin werd ik getroffen door een passage in de tekst, met de vraag hoe een banaan ervoor zorgt dat hij rijp wordt. En hoe een banaan ervoor zorgt dat hij niet uitdroogt.

Dat is natuurlijk een kwestie van biologie. Van evolutie. De banaan zelf heeft er niet voor gekozen. Maar het zijn wel prikkelende vragen, die aangeven dat NNZ zo dicht mogelijk bij de natuur wil blijven. Een door de evolutie fijngeslepen 'ontwerp', daar kunnen wij mensen veel van leren.

En met de evolutie zijn we weer terug bij de lange lijnen. 'Royal NNZ group'. Het is een mooie stap in de evolutie van een lang bedrijf. En zoals altijd in de evolutie: een tussenstap. Ik wens NNZ veel succes in de volgende honderd jaar.