Groningen verdient perspectief

We slapen wel, maar rusten niet, we hopen wel, maar vertrouwen niet.

Ik vraag je bij deze; met welk lef, vraag je ons te bouwen aan een

toekomst, terwijl ons heden op instorten staat?

 

Uit: De meeste stormen konden we wel een tijdje aan

– Myron Hamming , Stadsdichter Groningen

© Persbureau Meter

Sluipende verwaarlozing

Zestig jaar lang was de opbrengst van Gronings gas veel belangrijker dan het lot van de mensen die er boven woonden. Toen dat niet meer te ontkennen viel, bleek de overheid niet in staat om op een invoelende manier de fouten snel genoeg recht te zetten. Sterker nog, ze maakte de problemen eerder groter. Dit zal de komende maand ongeveer de uitkomst van de Parlementaire Enquête aardgaswinning Groningen zijn. Dat moment is ook de laatste kans voor het Rijk om te helen wat gebroken is, om onrecht ongedaan te maken en de openstaande rekening te voldoen.

In onze dorpen zijn de levensaders langzaam afgeknepen

Dat begint met de erkenning dat de gevolgen van de gaswinning geen Gronings probleem zijn, maar een nationale kwestie. De welvaart van Nederland is op Gronings gas gebouwd. Van de 428 miljard die de gaswinning opleverde, belandde minder dan 1% in Groningen. Dat maakt het nog wranger dat Groningen nu de meeste energiearmoede kent.

Het is slechts een symptoom van sluipende verwaarlozing waar we steeds mee worden geconfronteerd: weer een jaar vertraging van de versterking in Eemsdelta, weer uitstel van de stikstoffabriek en mogelijk nog een jaar langer het Groningenveld openhouden. In onze dorpen zijn de levensaders langzaam afgeknepen, toen de winkels en scholen, de huisartsen en agenten, de bussen en treinen verdwenen. De gezondheid van Groningers nam af en verslechterde door de stress van de aardbevingen. Groningse kinderen hebben veel minder mogelijkheden dan jongeren die ergens anders opgroeien.

Wantrouwen is duur

We willen over onze toekomst praten, maar eerst moeten we de versterking tot een goed einde brengen. Groningers willen niets liever dan een veilig huis op de plek die hun lief is. Ze willen hun monumenten herstellen en hun landschap terug. Daarvoor moeten mensen nu opboksen tegen steeds weer nieuwe instanties, commissies en controleurs. Dit wantrouwen is duur: in 2021 ging van elke euro voor schadeherstel, 74 cent naar uitvoeringskosten. De schade van het verspeelde vertrouwen is niet in geld uit te drukken.

op korte termijn voelbare verandering

Het is tijd om ruimhartig te vergoeden met verantwoording achteraf, de meest ingewikkelde gevallen eerst. Bevrijd mensen uit een bureaucratisch doolhof. Toon commitment zonder voorbehoud. Zorg dat de provincie en bevingsgemeenten kunnen doen wat nodig is. Dit zal de versterking sneller, goedkoper en rechtvaardiger maken.

Daarnaast moet het Rijk op korte termijn voelbare verandering realiseren. Compenseer de energiearmoede financieel tot alle woningen geïsoleerd en verduurzaamd zijn, knap buurten op, zorg dat jonge mensen weerbaarder worden op de arbeidsmarkt van nu en in de toekomst, help mensen om te bewegen en zorg voor goede zorg dichtbij.

Fundament voor welvaart

Groningers willen nog steeds een bijdrage leveren aan de welvaart van Nederland. En dat kunnen we ook. We hebben dat altijd gedaan, of het nu ging om graan en aardappelen, om karton, of om turf en gas. Maar die rijkdom kwam altijd bij te weinig mensen terecht.

Wat we ook weten, is dat die welvaart steeds dezelfde fundamenten kende: revolutionaire technieken, nieuwe grondstoffen en een goede infrastructuur. Vertaald naar onze tijd betekent dat: investeer in Gronings onderwijs en wetenschap, in regionale campussen en zeehavens. Verbind Groningen met de rest van Nederland en Europa. Zorg dat wij onze dijken, waterlopen en bodem kunnen aanpassen aan klimaatverandering. Dan kunnen wij Groningers het verschil maken op de gebieden waar we van oudsher goed in zijn: energie, landbouw en onderzoek naar gezond ouder worden. Daar hebben we in Groningen en in Nederland wat aan.

Groningen wil en kan dat, Den Haag moet er nu voor kiezen.

Dit vraagt om een langetermijnperspectief mét uitvoeringskracht, met mensen en geld en het structureel betrekken van Groningers bij deze keuzes. Net zoals de watersnoodramp leidde tot de Deltawerken, kan de gaswinningsramp in Groningen leiden tot een nieuw ijkpunt in de Nederlandse geschiedenis. Een nieuw modern wereldwonder, waardoor wat hierna in Groningen tot stand wordt gebracht, wereldwijd net zoveel bewondering zal oogsten als onze dijken, dammen en waterkeringen. Groningen wil en kan dat, Den Haag moet er nu voor kiezen.

René Paas, Commissaris van de Koning Groningen
 
Henk Jan Bolding, Burgemeester Het Hogeland
Adriaan Hoogendoorn, Burgemeester Midden-Groningen
Jaap Kuin, Burgemeester Pekela
Berry Link, Burgemeester Veendam
Koen Schuiling, Burgemeester Groningen
Cora-Yfke Sikkema, Burgemeester Oldambt
Klaas Sloots, Burgemeester Stadskanaal
Ard van der Tuuk, Burgemeester Westerkwartier
Jaap Velema, Burgemeester Westerwolde
Ben Visser, Burgemeester Eemsdelta
 
Geert-Jan ten Brink, Dijkgraaf Hunze en Aa’s
Roeland van der Schaaf, Dijkgraaf Noorderzijlvest
 
Johan Remkes, Voorzitter Nationaal Programma Groningen

Dit verhaal verscheen vanmorgen als ingezonden artikel in het Financieele Dagblad.